Hoeveel beschermd natuurgebied heeft Nederland?25 juni 2021Hoeveel beschermd natuurgebied heeft Nederland?25 juni 2021De Nederlandse overheid werkt sinds 1990 aan een netwerk van natuurgebieden. Hiermee wil zij de natuur en biodiversiteit behouden, herstellen en ontwikkelen, maar er schuilt ook een internationale verplichting achter. Hoe groot is dit Nederlandse natuurnetwerk inmiddels en wat zijn de doelstellingen voor de komende jaren? Marlies Sanders heeft hier onderzoek naar gedaan en geeft antwoord op deze vragen. Hoeveel natuur hebben we in Nederland eigenlijk? Wanneer is natuur beschermd? Sanders: âHet Natuurnetwerk Nederland (NNN) is de vroegere Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het is een samenhangend netwerk van bestaande en nieuw te ontwikkelen grotere natuurgebieden. De NNN is bedoeld om de biodiversiteit in Nederland te behouden, te herstellen en te ontwikkelen. De provincies hebben het NNN op de kaart gezet en planologisch beschermd in hun ruimtelijke verordeningen. In deze verordeningen staat het beschermingsregime beschreven en de aanwezige landschaps- en natuurwaarden in een gebied die beschermd moeten worden. Planologisch beschermd betekent dat plannen en activiteiten, die leiden tot aantasting van deze waarden of van het oppervlak, niet mogen plaatsvinden, tenzij het niet anders kan. Als het niet anders kan dan moeten die waarden of het verloren gegane oppervlak worden gecompenseerd. Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Deze Europees beschermde gebieden liggen meestal ook in het NNN en zijn wettelijk beschermd. Het wettelijke beschermingsregime van de Natura 2000-gebieden is strenger. Het is verboden zonder vergunning van de provincie een project te realiseren dat afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten negatieve gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied. Zo mogen veehouderijbedrijven vlakbij een Natura 2000-gebied niet te veel ammoniak uitstoten.â Waarom willen we weten hoeveel beschermd natuurgebied er is? Op mondiaal niveau hebben we ons gecommitteerd aan de Convention on Biological Diversity (CBD) van de Verenigde Naties. De CBD-doelstelling voor 2020 voor Nederland was 17 procent beschermd land en binnenwater en 10 procent beschermde kust- en mariene gebieden. De EU had voor 2020 nog geen zogeheten areaaldoelstelling, maar wel voor 2030. Dan moet 30 procent van het totale EU-oppervlak beschermd gebied zijn. Binnen Europa zijn de biodiversiteitsdoelen van de CBD verder uitgewerkt in de EU-Biodiversiteitsstrategie. Het Europese Natura 2000-netwerk valt binnen deze strategie; gebieden die wettelijk worden beschermd op grond van de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992).â In het onderzoek van Sanders is dus gekeken naar het oppervlak van de beschermde natuurgebieden. âNatuur die wordt beheerd of beschermd in ânatuurgebiedenâ is te kwantificeren, omdat de provincies ze op een kaart hebben gezet. Dit zijn gebieden met half-natuurlijke natuur, zoals heide en blauwgrasland, maar ook de min of meer natuurlijke natuur, zoals kwelders en onbeheerde bossen. Hier wordt subsidie verleend voor natuurbeheer en geldt een beschermingsregime, omdat ze in het NNN of in een Natura 2000-gebied liggen.â Liggen we op koers? Gaan we de doelen halen? Om de doelstelling van de EU voor 2030 te halen (30 procent), moet de overheid nog ruim 150 duizend hectare extra beschermd gebied aanwijzen. Dat is een oppervlak zo groot als de provincie Utrecht. En dat is in verhouding natuurlijk veel voor Nederland, zegt Sanders. âDaarom zijn er op dit moment nog onderhandelingen gaande over de verdeling van dit percentage tussen de lidstaten. Mogelijk kunnen wij straks met iets minder toe en moet Duitsland bijvoorbeeld een wat hoger percentage hebben. Wat betreft onze nationale doelstellingen lagen we in de beginjaren zeker op koers, maar is het tempo er de laatste vier jaar om een aantal redenen uit gegaan. Zozeer dat het zonder extra inzet niet waarschijnlijk is dat we onze eigen doelstelling halen. De ontwikkeling van natuurgebied zal namelijk grotendeels door grondverwerving moeten plaatsvinden. Dat is een proces waar heel wat bij komt kijken. Het goede nieuws is dat het nu wel weer een extra impuls heeft gekregen door de stikstofuitspraak van de Raad van State en dat er veel geld is vrijgemaakt voor natuurherstel. We zijn dus zeer benieuwd wat er de komende tijd allemaal gaat gebeuren.â
|