Natuurbruggen op de Veluwe6 okt 2016 Wie kent ze niet: ecoducten of natuurbruggen over drukke wegen in natuurgebieden. Ecoducten zijn gebouwd om natuurgebieden met elkaar te verbinden, dieren de gelegenheid geven drukke wegen veilig over te steken en de veiligheid voor weggebruikers te vergroten. Werken ze ook?
Natuurgebieden versnipperd Met de bouw en het gebruik van wegen, vaar- en spoorwegen zijn de natuurgebieden in Nederland in de afgelopen decennia als het ware 'doorgeknipt' en versnipperd. Dieren en planten in deze gebieden kwamen vast te zitten in een onnatuurlijk klein leefgebied. Hun voortbestaan kwam daardoor in gevaar. En bij het oversteken van wegen veroorzaken ze elk jaar veel aanrijdingen. Eerste Europese ecoduct op de Veluwe
Op de Veluwe werd in 1988 het eerste volwaardige ecoduct van Europa in gebruik genomen: Woeste Hoeve over de A50. Nederland telt inmiddels 70 ecoducten, waarvan 9 ecoducten op de Veluwe. Met nog eens 2 rijksecoducten in de planning voor 2017. Luid geraas van verkeer is bij alle ecoducten te horen. Mirte Kruit, boswachter van Natuurmonumenten over ecoduct Hulshorst bij de A28: ‘Dat lawaai van de snelweg interesseert de dieren niets. Belangrijker is dat ze het verkeer haast niet kunnen zien.’ Weinig meer dan een betonnen bak
Wij zijn verantwoordelijk voor de ecoducten over de provinciale wegen. Bram Vreugdenhil, ecoloog en werkzaam bij de provincie Gelderland: ’Aanvankelijk waren de ecoducten vooral bedoeld voor herten en weinig meer dan een betonnen bak over een snelweg. Bovenop stortten ze een laag zand, aan allebei de kanten werd een rustgebied gemarkeerd en verder mocht de plaatselijke fauna het zelf uitzoeken.’ Mozaïek van natuurgebiedjes
‘Tegenwoordig is een groot aantal ecoducten ingericht als een mozaïek van kleine, onderling sterk verschillende natuurgebiedjes’, aldus Bram Vreugdenhil. ‘Het lijkt op een soort Madurodam van de omliggende natuur en trekt veel verschillende diersoorten aan. Sommige dieren lopen door, vooral kleine soorten als vlinders, reptielen, amfibieën, loopkevers en sprinkhanen vestigen zich op en rond het ecoduct. Dieren tellen
‘Sinds de aanleg van de eerste 2 ecoducten is er veel onderzoek gedaan naar het gebruik ervan’, zegt Michiel Hegener, Veluwe-kenner en auteur van ‘Ons Wilde Oosten’ over de toekomst van de Veluwe. ‘Eerst met zandbedden en sporen tellen, nu met foto- en videocamera’s die automatisch opnemen zodra ze beweging signaleren. Bij duisternis werken ze met infrarood licht en ze leggen bijna alles vast wat groter is dan een konijn’. Kleinere dieren vinden beschutting onder stukken golfplaat, zogeheten reptielenplaatjes. Padden, hagedissen, muizen, slangen en meer soorten maken er gebruik van - als tegenprestatie leveren ze telgegevens wanneer onderzoekers de platen lichten. Waarom gebruiken dieren de ecoducten?
Waarom steken dieren over? Mirte Kruit van Natuurmonumenten: ‘Aan de sporen kun je zien dat herten ecoduct Hulshorst ‘s nachts oversteken om ten noordwesten van de A28 te eten en ‘s ochtends terugkeren naar de dekking van de Veluwse bossen.’ Van middelgrote zoogdieren als vossen, dassen en boommarters is nog nauwelijks bekend waar ze heen gaan en waarom daarheen, maar één ding staat vast: ze gebruiken de ecoducten intensief. Veel kleinere diersoorten zoals loopkevers en sprinkhanen gebruiken de ecoducten om hun leefgebieden op te rekken en vestigen zich permanent op het ecoduct. Toename genetische basis
De ecoducten op de Veluwe zorgen voor minder verkeersongelukken én meer genetische diversiteit bij de diersoorten. Al meer dan een half miljoen hoefdieren zijn gepasseerd over het één na oudste ecoduct Terlet. Over 5 ecoducten lopen nu per 24 uur tientallen hoefdieren. Alle ecoducten dienen als veilige oversteekplaats voor bijvoorbeeld vlinders, sprinkhanen, loopkevers, amfibieën, egels, hazen, en dassen. | 