Werkbijeenkomst landschap smaakt naar meer

14 april 2016

Verbind de landschappelijke opgaven met grote opgaven rond energietransitie, klimaatadaptatie en bodemdaling en meer aandacht voor de gebruiksfuncties bij het landschapsbeleid. Dat zijn enkele aanbevelingen die werden gedaan tijdens de werkbijeenkomst landschap op 12 april, georganiseerd door het IPO en Landschappen NL.

Ruim 80 vertegenwoordigers vanuit overheden (Rijk, provincies en enkele gemeenten), maatschappelijke partijen, terreinbeheerders, kennisinstituten en overige betrokkenen, kwamen op landgoed Zonnestraal in Hilversum bij elkaar om met elkaar een agenda op te stellen rondom de kansen en opgaven voor het landschap van de toekomst. Na de decentralisatie van het natuurbeleid ziet het Rijk landschap niet langer als rijkstaak. Provincies hebben de verantwoordelijkheid voor het landschapsbeleid naar zich toegetrokken en zijn volop bezig om samen met de maatschappelijke partners en medeoverheden daar gestalte aan te geven. Deze bijeenkomst, mede georganiseerd door Landschappen NL, was een eerste aanzet om gezamenlijk tot een agenda voor het landschap van de toekomst te komen.

Presentaties
De bijeenkomst startte met 8 inleidingen die een beeld schetsen van hoe provincies, maatschappelijke partijen en kennisinstituten omgaan met landschap en ruimtelijke kwaliteit en wat zij zien als kansen en bedreigingen voor het landschap van de toekomst. Zo wond Jaap Dirkmaat (Vereniging Nederlands Cultuurlandschap) zich op over de “Flevolisering van het landschap”, zoals hij het zelf noemde. “Alles wordt vlak, eenvormig en nieuw gemaakt”, aldus Dirkmaat. Henk Baas van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hield de aanwezigen voor dat “landschap meer is dan het groene gebied met veel natuur”.

Belangrijkste punten
Daarna gingen de aanwezigen aan de slag om onderwerpen te benoemen die volgens hen op de landschapsagenda thuis horen. De oogst betrof een bonte mengeling van punten en suggesties voor de landschapsagenda. Deze werden door de aanwezigen voorzien van een waardering. De uitdaging voor IPO (en de provincies) is om samen met andere overheden en het maatschappelijk veld deze punten te vertalen naar concrete agendapunten en acties. In de verhalen klonk door dat landschap van iedereen is en vele opvoeders kent. Het is van belang dat alle partijen hun rol kunnen pakken en krijgen bij de uitvoering van de landschapsagenda. De hoofdlijnen:

- Kennisuitwisseling; organiseren van bijeenkomsten en het instellen kennisplatforms (bouwen aan het netwerk)
- Verbinden van de landschappelijke opgave met grote opgaven rond energietransitie, klimaatadaptatie en bodemdaling
- Samen met de maatschappelijk partners, bijvoorbeeld via gebiedstafels, meer aandacht besteden aan de gebruiksfuncties bij landschapsopgaven en -beleid.
- Het Rijk moet worden uitgenodigd om zijn rol te pakken en landschap nadrukkelijk te betrekken bij de grote rijksopgaven. Dat kan bv in het kader van de Omgevingsvisie.

Vervolg
IPO en Landschappen NL kijken terug op een inspirerende en actieve werkbijeenkomst. Het smaakte bij veel deelnemers naar meer. Ook Hans Leeflang van het ministerie van Infrastructuur en Milieu hield een pleidooi voor meer lerende bijeenkomsten om met en van elkaar te leren. “Alleen dan kunnen we de enorme transitie samen het hoofd bieden en begeleiden met kennis en ervaring.”

Het IPO gaat in het traject van de nieuwe IPO-Meerjarenagenda verder met de agenda voor het landschap. Als onderdeel hiervan gaat een kernteam van provinciemedewerkers en enkele bestuurders een verkenning uitvoeren bij en met externe partijen via vernieuwende en creatieve werkwijzes. Begin september worden de eerste resultaten behandeld in het IPO-bestuur. Het IPO-bestuur wil de agenda nadrukkelijk in afstemming met partners verder vorm geven.