Faunapassage Maanschoten repareert natuurschade A1

21 jan 2016

Rijkswaterstaat en ProRail staan in de startblokken voor de bouw van faunapassage Maanschoten, in de buurt van Stroe. De passage komt te liggen over de A1 en onder de spoorlijn Amersfoort-Apeldoorn. De verwachting is dat rond de zomer wordt begonnen aan de aanleg van natuurbrug en brede faunatunnel. Deze maand wordt bekend welke aannemer het werk gaat uitvoeren.

Brede middenberm
Dat er een faunapassage op die plek zou komen is al ruim tien jaar bekend. ‘Maanschoten stond bij het Rijk niet voor de eerste fase gepland, maar dat er daar wat zou gebeuren was al in 2004 duidelijk’, zegt procesmanager Indra Span van de provincie Gelderland.

Eigenlijk gaat het om twee natuurbruggen en een tunnel, want de autosnelweg heeft op die plek een middenberm van 75 meter breed. Over beide weghelften komen aparte constructies. ‘Dat maakt het niet per se duurder’, zegt algeheel projectmanager Camiel Meijneken van Prorail.

Bruut gescheiden
De faunapassage, die eind 2017 klaar moet zijn, zorgt ervoor dat de in de jaren zeventig zo bruut gescheiden natuurgebieden en leefwerelden van verschillende zeldzame en minder zeldzame dieren weer met elkaar worden verbonden. ‘In die tijd werd er niet zo veel waarde gehecht aan maatregelen om die verbinding in stand te houden’, zegt procesmanager Span.

Intussen is het belang van de natuur zo groot geworden dat bij de aanleg van nieuwe wegen en spoor meteen voorzieningen voor onder andere dieren worden getroffen. Rest nog het repareren van ‘foutjes’ uit het verleden, zoals in de zeventiger jaren bij de aanleg van de A1. Al die projecten staan in het Meerjarenprogramma Ontsnippering (MJPO) van het Rijk, dat in 2004 is begonnen en volgend jaar wordt afgerond. Er zijn dan in Nederland 215 knelpunten opgelost.

Kleine dieren
Indra Span benadrukt dat de faunapassage niet in eerste instantie voor herten is, maar juist voor kleinere dieren als reptielen, dagvlinders, amfibieën en kevers. Enkele wellicht bekend klinkende soortnamen: adder, zandhagedis, hazelworm, heideblauwtje, gentiaanblauwtje, rugstreeppad. ‘Maar er zullen natuurlijk ook edelherten, zwijnen en boommarters gebruik van maken. Op deze plek worden twee hele kenmerkende stukken natuur met elkaar verbonden. ‘Het gaat om heidevelden en zandverstuivingen. Daar leven hele andere soorten dan in het bos.’

Het verbinden van de beide gebieden vergroot de overlevingskansen van verschillende zeldzame soorten. ’Het leefgebied wordt niet alleen groter, maar er vindt ook genenuitwisseling plaats tussen groepen dieren die altijd geïsoleerd hebben geleefd’, zegt Span.

De oversteek van herten was voor boeren uit het agrarische gebied ten noorden van de A1 reden om hun zorgen kenbaar te maken. Span: ‘Er zitten daar nu ook al herten. We verwachten niet dat ze na de opening van ecoduct en tunnel ineens allemaal naar dát gebied zullen gaan.'

Schade
De noodkreet uit het gebied over schade door herten aan gewassen en mogelijke aanrijdingen was voor de provincie overigens wel aanleiding om eens goed naar het gebied rondom de faunapassage te kijken. Daarom wil ze goed in beeld brengen welke maatregelen genomen moeten om de schade in de toekomst zoveel mogelijk te beperken, ook nadat Maanschoten gerealiseerd is. ‘Het staat er eigenlijk los van, maar we willen wel iets met die problemen doen’, zegt Span. Het plan van aanpak waarin maatregelen staan beschreven wordt in maart van dit jaar verwacht.

Nieuwe bomen
Om de natuur op de lange termijn ruimte te geven, moet er eerst natuur weg. In de voorbereidende fase worden bomen gekapt om werkruimte te maken en om corridors te maken waarover de dieren naar de faunapassages kunnen komen. ‘Uiteraard komen er nieuwe bomen voor in de plaats’ zegt Camiel Meijneken.

In de volgende fase heeft het autoverkeer soms wat last van de werkzaamheden, wanneer een rijstrook tijdelijk wordt afgesloten of de snelweg een nachtje dicht gaat. Treinen rijden een weekend lang niet tussen Apeldoorn en Amersfoort. Dan worden op verschillende plekken op het traject werkzaamheden aan het spoor uitgevoerd.