Nog geen balans tussen publieke en private inbreng bij natuurbeheer

14 maart 2017

Het Rijk wil ondernemers meer betrekken bij het beheer van natuur. Wageningen Economic Research heeft onderzocht wat het beleid kan doen om natuurinclusief ondernemen te stimuleren. Hiertoe zijn onder meer koplopers op het gebied van natuurinclusief ondernemen geïnterviewd. Opvallend genoeg waren de meeste suggesties omtrent beleidsmaatregelen niet gericht op geld. Zo worden er obstakels ervaren op het gebied van wetgeving en proces, en is er behoefte aan meer begeleiding.

Natuurinclusief ondernemen
In de Rijksnatuurvisie uit 2014 wordt een belangrijke rol toebedeeld aan ondernemers. Het idee is dat ondernemers een bijdrage gaan leveren aan het beheer van natuur in de vorm van natuurinclusief ondernemen. Voor de recreatiesector, de landbouw, en het particulier landgoedbezit is nagegaan welke beleidsmaatregelen de overheid kan inzetten om natuurinclusief ondernemen te stimuleren. Ook is onderzocht in welke mate de kosten van natuurinclusief ondernemen gedragen worden door de private de ondernemer of de consument, en in welke mate door de overheid.

De ondernemers uit alle onderzochte sectoren geven aan dat ze graag ruimte willen krijgen om met natuurinclusief ondernemen te experimenteren. Uit de interviews kwam naar voren dat er regelmatig een gevoel van willekeur opborrelt door verschillen in procedures tussen gemeenten en provincies. Een intermediair zoals voorheen de Dienst Landelijk Gebied voor grondaanwerving, inrichting en voorfinanciering wordt node gemist. Ook hebben de ondernemers behoefte aan met name ecologische kennis om natuurinclusief te kunnen ondernemen. Ten slotte betekent natuurinclusief ondernemen vaak multifunctioneel grondgebruik, maar dit stuit nogal eens op wetgeving gericht op bescherming van natuur.

Uitdagingen
Hoewel aan natuurinclusief ondernemen het private belang ten grondslag ligt, blijkt een overheidsrol veelal nog onontbeerlijk. Hierbij kan het dan gaan om financiële steun, maar ook om (ambtelijke) ondersteuning. Zo liggen er nog uitdagingen wat betreft gebiedsgericht beleid, experimenteerruimte en maatwerk bieden maar tegelijkertijd een gevoel van willekeur voorkomen, investeren in (ecologische) kennis, en last but not least wetgeving. Uit het onderzoek blijkt dat ondernemers van de overheid duidelijkheid willen. Wanneer kan natuur privaat opgepakt worden, en wanneer moet natuurbeheer vanuit de publieke sector ondersteund worden? Een nieuw evenwicht tussen publieke en private inbreng bij beheer en behoud van natuur is nog niet gevonden.