Landelijke kaarten tonen kansen voor benutten natuurlijk kapitaal

14 dec 2016

Het benutten en beschermen van natuurlijk kapitaal kan bijdragen aan de verduurzaming van voedselproductie, drinkwaterwinning en waterveiligheid. Wageningen Environmental Research laat nu op landelijke kaarten zien waar de beste kansen liggen. Beleidsmakers kunnen de kaarten gebruiken om richting te geven aan nieuw, meer natuurinclusief beleid.

De ontwikkeling van de kaarten past bij de ambitie van het kabinet om de baten van natuur een plek te geven in de besluitvorming. De kaarten helpen daarbij door de match te tonen tussen de ‘vraag’ naar ecosysteemdiensten vanuit een gebruiksfunctie en het ‘aanbod’ van die ecosysteemdiensten vanuit het natuurlijk kapitaal. Hiervoor ontwikkelde Wageningen Environmental Research in opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een nieuwe methode.

Lokale voorbeelden
De kaart voor voedselproductie laat bijvoorbeeld zien dat in de Veenkoloniën kansen liggen om het het aanbod van de dienst ‘bestrijding van winderosie’ te vergroten. In Oost-Brabant zou de voedselproductie vooral gebaat zijn bij het versterken van de dienst ‘bodemvruchtbaarheid’. Bijkomend voordeel zou hier zijn dat dit ook ten goede komt aan de dienst ‘waterberging’. Voor de droogmakerijen in Flevoland geldt dat er kansen zijn voor plaagonderdrukking en bestuiving, waarbij waterzuivering kan meeliften. In delen van Oost-Nederland ondersteunt het natuurlijk kapitaal de voedselproductie al goed; vraag en aanbod van de benodigde ecosysteemdiensten zijn in evenwicht.

De kaarten voor drinkwaterwinning en waterveiligheid brengen op vergelijkbare wijze in beeld waar ecosysteemdiensten kunnen voorzien in een behoefte en welke diensten kunnen meeliften. Alle kaarten overziend valt op dat het bij voedselproductie en drinkwaterwinning vooral gaat om een duurzaamheidsopgave, terwijl bij waterveiligheid vooral sprake is van kansen voor synergie tussen ecosysteemdiensten, oftewel meekoppeling.

Van casus naar landelijke toepassing
De kansenkaarten zijn een vervolg op de zeven lokale praktijkprojecten van het programma Natuurlijk Kapitaal Nederland van het PBL. De kaarten helpen om de kennis uit de praktijkprojecten op te schalen naar nationaal niveau. Ze laten ook zien waar de maatschappelijke urgentie van de (beleids)opgaven het grootst is. Dit zijn de gebieden waar potentieel het meest te winnen is met de inzet van natuurlijk kapitaal. De kaarten bevatten aanknopingspunten voor maatregelen om de ecosysteemdiensten daadwerkelijk te gaan ontwikkelen en voor het identificeren van relevante actoren. Daarmee wordt een eerste stap gezet richting een concreet handelingsperspectief.

Ook voor andere beleidsopgaven kunnen kansenkaarten worden ontwikkeld die beleidsvorming ondersteunen. Dit is relevant voor alle vraagstukken waar het duurzaam benutten van natuurlijk kapitaal kan helpen om doelen te realiseren, zoals biodiversiteitsdoelen, waterkwaliteitsdoelen en klimaatdoelen.