Natuurnet uw kennismakelaar 

 
 
       


Kaart toont effect groen op hitte in je eigen omgeving

29 juni 2017

Tijdens hete zomeravonden voel je het heel duidelijk als je vanaf het platteland de stad in fietst: de warmte van de dag hangt nog in de stenen, het beton en het asfalt. De Atlas Natuurlijk Kapitaal toont de bijdrage van groen en water aan de tempering van het stedelijk hitte-eilandeffect.

Steeds meer Nederlanders wonen in steden. Steden groeien de komend decennia nog fors. De huidige klimaatuitdagingen én de leefbaarheid dienen daarbij in het oog gehouden te worden. Niemand vindt het prettig tussen veel steen te wonen. Bovendien absorbeert steen geen water van hoosbuien. Én steen veroorzaakt extra verhitting tijdens hete zomerperioden.

Temperend
Het RIVM en VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) hebben kaarten gemaakt waarmee de hitte-effecten visueel inzichtelijk worden. Iedereen kan nu in een oogopslag zien hoe rood zijn of haar stad of dorp ‘scoort’ tijdens een periode van hoge temperaturen. En hoe roder, des te meer warmte er in de stad blijft hangen. De kaart ‘Stedelijk hitte-eiland effect in Nederland’ toont het verschil tussen het stedelijke en het omringende landelijke gebied. Daar waar het aandeel steen groot en het aandeel groen en water klein is, geeft de kaart een dieprode kleur. Parkrijke locaties tonen daarentegen meer gele en groenblauwe kleuren. Dergelijke terreinen kunnen het stedelijk hitte-eilandeffect namelijk temperen.

Rekenmodel
Er is een relatie tussen het hitte-eilandeffect enerzijds en de combinatie van bevolkingsdichtheid en windsnelheid op 10 meter hoogte anderzijds. Dit verband is meegenomen in de berekeningen die voor deze kaart zijn gemaakt. Voor de verdere modellering zijn steden en dorpen in rasters verdeeld, waarna het percentage groen en blauw (water) rondom elke rastercel is berekend. Ook het aandeel verharding in een straal van een kilometer rondom de rastercel vormt onderdeel van de invoer.

Apeldoorn
Het is goed te zien hoe parken en open, groene plekken bijdragen aan het verzachten van het hitte-eilandeffect. Als voorbeeld tonen we Apeldoorn. Op de kaart is te zien hoe het buitengebied de randen van de stad positief beïnvloedt. De lichtblauwe kleur geeft aan dat de daggemiddelde temperatuur dan wel 0,6 tot 0,8 graden hoger is dan in het buitengebied, maar ten opzichte van meer centraal gelegen delen van de stad is dat zeer bescheiden. Het centrum van Apeldoorn heeft de roodste kleur, oftewel: het grootste hitte-eilandeffect. Her en der zijn plekken te zien die ook relatief koel zijn: parken, sportvelden en bossen.

Interessanter wordt het nog in de tweede kaart die door het RIVM en VITO is ontwikkeld. Op deze kaart ‘Verkoelend effect van groen en blauw’ wordt zichtbaar welke plekken in de stad de hitte temperen. Voor Apeldoorn geldt dat er diverse groenblauwe lobben aanwezig zijn. Deze relatief koele lobben komen overeen met sportvelden, parken en plekken met weinig bebouwing. De groene stroken bestaan deels uit laanbeplanting. Bij verder inzoomen komt een wijk als De Parken tamelijk goed uit de bus. Daar staan de huizen ver uit elkaar, zijn er naast diverse parken ook grote groene tuinen en zijn er vrij veel oude bomen.

En nu uw eigen woonplaats
Ook uw eigen stad of dorp kunt u nu heel snel met behulp van de Atlas Natuurlijk Kapitaal aan een hitte-onderzoekje onderwerpen. Ga naar de kaart Stedelijk hitte-eiland effect of de kaart Verkoelend effect van groen en blauw . Deze kaarten kunnen misschien wel de aanzet zijn tot een gesprek over het aandeel groen in uw buurt.

Enquête
De Atlas Leefomgeving en de Atlas Natuurlijk Kapitaal zijn nog volop in ontwikkeling. Er is inmiddels een heuse Atlas-community ontstaan met daarin alle toeleveranciers van informatie (kaarten en teksten). In die community bevinden zich ook gebruikers, waaronder een aantal hogescholen.

De atlassen willen graag een groter publiek van dienst zijn en daarvoor kunnen zij uw hulp gebruiken. Geïnteresseerd? Vul dan deze enquête . in. Ook als u nog nooit een van beide atlassen heeft bezocht, zijn uw mening en ideeën relevant. Alvast bedankt en hopelijk tot ziens op de Atlas Leefomgeving en de Atlas Natuurlijk Kapitaal.