Utrechtse aanpak verdroging heeft positief effect op natuur

13 okt 2020

De aanpak van verdroging in Utrechtse natuurgebieden heeft een positief effect op de kwaliteit van de natuur. Dat blijkt uit de evaluatie van de verdrogingsaanpak die de provincie Utrecht presenteert. Door de aanpak is de waterhuishouding in de meeste gebieden verbeterd. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van gezonde natuurgebieden met zeldzame planten en dieren. De resultaten zijn onder andere zichtbaar in het natuurgebied Armenland-Ruwiel bij Kockengen.

Natuurgebieden in de provincie Utrecht hebben te maken met verdroging. Dat is onder andere het gevolg van de ontwatering in de afgelopen decennia, peilverlagingen en winning van grondwater. De kwaliteit van natuurgebieden wordt minder als er te weinig water is en als het water van slechte kwaliteit is. In 2008 heeft provincie Utrecht daarom met waterschappen en natuurbeheerders afspraken gemaakt om de verdroging van de belangrijkste natuurgebieden in de provincie aan te pakken.

De afspraken zijn vastgelegd in het Convenant Verdrogingsbestrijding in TOP-gebieden en het heeft geresulteerd in een pakket van maatregelen waarvan het effect nu is geëvalueerd. De aanpak heeft zich gericht op 31 natuurgebieden verspreid over de hele provincie. Door de maatregelen is de kwaliteit van het watersysteem in de meeste gebieden verbeterd. Neerslagwater wordt beter vastgehouden en plaatselijk komt meer schoon grondwater en oppervlaktewater op plekken waar dat voor de natuur nodig is.

Gedeputeerde Hanke Bruins Slot: “We moeten zuinig zijn op onze Utrechtse natuurgebieden. Het is daarom belangrijk dat we kijken waar we de natuur kunnen versterken. De verdrogingsaanpak heeft een positief effect gehad op de kwaliteit van de natuur. Maar we zijn er nog zeker niet. Van belang is om komende jaren hiermee door te gaan.”

Armenland Ruwiel
Allard van Leerdam is als ecoloog van Staatsbosbeheer betrokken bij de bestrijding van verdroging in het natuurgebied Armenland-Ruwiel bij Kockengen. Dat gebied is onderdeel van de aanpak en behoort tot het genoemde Convenant Verdrogingsbestrijding in TOP-gebieden. Van Leerdam ziet het afbrokkelen van de diversiteit aan planten en dieren hier omgebogen worden in een herstel: “De verdrogingsaanpak heeft geleid tot verdere verspreiding van de plantensoort bijvoorbeeld Klokjesgentiaan in Armenland-Ruwiel. Het natuurgebied is bovendien gegroeid doordat aangrenzend de Grote Sniep en een bufferzone te ontwikkelen. Daardoor weten hopelijk ook de noordse woelmuis het gebied te vinden, evenals de ringslang.”

De maatregelen van de nu geëvalueerde aanpak verdroging bestaan onder meer uit een natuurlijker fluctuerend waterpeil, de waterkwaliteit verbeteren en de oppervlakte van natuurgebieden verder uitbreiden. In Armenland Ruwiel is dat ook gebeurd. “We hebben een soort natuurlijke buffer aangelegd rondom Armenland-Ruwiel. Daardoor is het gebied minder kwetsbaar voor dalende de peilverlaging in de omringende en is het dus beter bestand tegen verdroging. Daarnaast hebben we speciale maatregelen genomen om de toevoer van water vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal te verbeteren”, aldus ecoloog Van Leerdam.

In veel Utrechtse gebieden wordt nog verdere verbetering in de toekomst verwacht. Er zijn namelijk nog maatregelen gepland die de provincie, terreinbeheerders en waterschappen de komende jaren in de gebieden gaan uitvoeren. Van Leerdam verwacht ook nog verbeteringen in Armenland Ruwiel: “Bijzondere dieren en planten zullen langzaam hun weg vinden naar de bufferzone rondom het oorspronkelijke natuurgebied. Daar zal de natuur en biodiversiteit zich dankzij de maatregelen verder ontwikkelen.

Nieuw plan
De provincie streeft samen met de Rijksoverheid naar verdere kwaliteitsverbetering van de natuur. Uit de evaluatie blijkt dat er ook kansen zijn voor verdere verbetering. In het kader van de verdrogingsaanpak gaat de provincie daarom verder verkennen welke aanvullende anti-verdrogingsmaatregelen nog mogelijk en noodzakelijk zijn. De provincie Utrecht wil in 2021 met en vernieuwd plan komen om samen met de gebiedspartners verder te werken aan de kwaliteit van de Utrechtse natuur.