Natuurnet uw kennismakelaar 

 

“Elke boom die je kapt, is er in principe één te veel”

28 dec 2020

Om dorpen te ontlasten en doorstroming te verbeteren, was er dringend een nieuwe weg nodig tussen de A67 en de Luikerweg ten zuiden van Valkenswaard. Maar hoe leg je een weg aan door kwetsbare natuur en intensief bewoond gebied, terwijl je de bestaande waarden niet wilt aantasten? Provincie Noord-Brabant zocht met Boskalis en heel veel belangenpartijen de oplossing in ‘Grenscorridor N69’.

“We hebben elke boom in het gebied in kaart gebracht. Wat is zijn ecologische waarde en zijn levensverwachting? Kunnen we de boom behouden door het ontwerp aan te passen? En als kappen écht nodig was, dan vroegen we ons af of de boom anders nog van nut kon zijn. Zo zijn sommige stamdelen gedroogd en hergebruiken we dit hout in de omgeving van de weg. Ook de stobben hebben we allemaal bewaard. Ze liggen in depot te wachten tot ze een functie krijgen op een andere plek langs de weg. Ze gaan zorgen voor geleiding van dieren richting de faunapassages en ze gaan leefgebieden creëren voor kleine zoogdieren en insecten. Samen met gericht inzaaien van insectenrijke zaadmengsels zorgen ze voor een grotere biodiversiteit van de bermen. Ons uitgangpunt was dat elke boom die je kapt, er in principe één te veel is.” Jeroen Mos is namens Boskalis betrokken bij de aanleg van de nieuwe weg N69, ten zuiden van Eindhoven. De provincie Noord-Brabant legt de nieuwe weg aan die met name het vrachtverkeer om Valkenswaard en Waalre moet leiden.

Extra bomen
“Al vroeg in de aanbesteding dachten we hierover mee. De provincie wilde de groenste weg van Brabant maken. Dat red je niet alleen met stil asfalt en aangepaste verlichting,“ vertelt Jeroen Mos enthousiast. Hij is ecoloog en heeft vanuit Boskalis vanaf het allereerste begin meegedacht hoe de nieuwe weg de bestaande natuur zo min mogelijk zou hinderen. “We zijn begonnen met het in kaart brengen van de bestaande landschapsstructuren, die de weg gaat doorsnijden. Vleermuizen en vogels die nu bomenlanen gebruiken om zich te verplaatsen, moeten dat straks ook nog kunnen. Daarom hebben we op elf plaatsen de landschapsstructuren versterkt. We gaan de bomen zo dicht mogelijk op de weg aanplanten. Zo blijft er een corridor voor vleermuizen en andere dieren, die via de boomkruinen de weg kunnen oversteken.”

Reeën
“Om de versnippering van het landschap te voorkomen hebben we meerdere faunapassages aangelegd, waaronder twaalf droge faunatunnels,” legt Jeroen uit. “Een oorspronkelijk bedachte duikerbrug zorgde ervoor dat dieren beperkt veilig van de ene naar de andere kant van de weg konden komen. We wilden optimaliseren. In plaats van de duikerbrug maken we nu een kleine beekdalbrug. Die geeft met een overspanning van 2 bij 25 meter ruimte aan een vrije loop van de beek én een robuuste droge ecologische zone. De dieren kunnen vrij heen en weer tussen aangrenzende natuurgebieden die voorheen gescheiden waren. Niet alleen de insecten, vogels en zoogdieren hebben vrije doorgang, er is zelfs ruimte voor grotere soorten zoals reeën die ook in het gebied leven!”

Lokale populatie wezels
Ook de omgeving is enthousiast over de plannen van de N69. Het meest in het oog springt de ‘weg op palen’: op twee locaties wordt over een lengte van circa 250 en 300 meter de weg aangelegd op palen, dwars over de beekdalen van de Run en de Keersop. “Het landschap loopt als het ware vloeiend en ongestoord onder de zeven meter hoge beekdalbruggen door. Diersoorten zullen nauwelijks merken dat het gebied wordt doorsneden door een weg,” glundert Jeroen. “Ze kunnen optimaal blijven uitwisselen, wat bijdraagt aan de gezondheid van aanwezige populaties in aangrenzende natuurgebieden. Terwijl we onderzoek deden, ontdekten we een lokale populatie wezels. We hebben meteen het ontwerp aangepast door een extra faunatunnel voor ze aan te leggen.” Maar dat is nog niet alles. In het ontwerp wordt ook vooruitgedacht. Jeroen: “We hebben de ontwikkelpotentie van de natuur en de ontwikkelambities van de omgeving meegenomen. We vroegen ons af: welke dieren zijn er nog niet, maar kunnen hier op termijn wel een plekje vinden? De das zit hier bijvoorbeeld al om de hoek. Die komt ongetwijfeld deze kant op”, aldus Jeroen Mos.

Beekprik
Echt bijzonder noemt Jeroen Mos de verplaatsing van honderden larven van de beekprik. Jeroen: “De beekprik is eigenlijk geen vis. Het is een bijzondere diersoort die alleen voorkomt in water van goede kwaliteit, met specifieke omstandigheden. We vonden in de Keersop een populatie van deze dieren. Nadat beekprikken uit hun eitjes komen, laten ze zich met de stroom meevoeren en graven ze zich in kiezelbodems in, waar ze tot zeven jaar in blijven leven. Dan veranderen ze pas in palingachtige vissen van zo’n 17 centimeter lang. Dat doen ze aan het einde van de zomer. In het voorjaar paren ze, leggen eitjes en sterven. We hebben honderden larven gevangen, die door specialisten heel voorzichtig op veilige afstand verderop zijn uitgezet in een ander goed leefgebied van de beek.”

Aansluiting op A67
De ‘Grenscorridor N69’ betreft het gebied van Eindhoven tot aan België, en van Eersel en Veldhoven tot aan Heeze-Leende. Een goede bereikbaarheid en doorstroming in dit gebied is cruciaal voor de Brainportregio. De huidige N69 gaat dwars door Valkenswaard en Aalst en veroorzaakt er veel overlast en sluipverkeer. De provincie Noord-Brabant legt een nieuwe weg aan die met name het vrachtverkeer om deze plaatsen heen moet leiden. Maar het gaat niet alleen om de nieuwe weg. Door de brede belangenbenadering, waarin de provincie samenwerkt met onder andere de gemeenten Waalre, Valkenswaard, Bergeijk, Eersel en Veldhoven en met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Waterschap de Dommel en ZLTO, is er een duurzame en breed gedragen integrale oplossing gekomen.

Het nieuwe tracé volgt globaal vanaf de Luikerweg in Valkenswaard het oorspronkelijke tracé van de Lage Heideweg. Vervolgens loopt het vanaf de aansluiting van de N397 over een lengte van een kleine twee kilometer parallel aan de Keersopperdreef. Vanaf de kruising met de Molenstraat loopt de nieuwe weg tot aan de A67. Hier wordt de weg met een ongelijkvloerse kruising verbonden met de A67.