Bestrijding eikenprocessierups: gemeenten willen geen gif, maar gebruiken het wel

20 mei 2020

Gemeenten doen er alles aan om overlast van de eikenprocessierups te beperken. Om inzicht te krijgen in hoe zij dat doen, heeft Vogelbescherming een enquête gehouden onder Nederlandse gemeenten. Daaruit blijkt dat gemeenten eigenlijk liever hiervoor de biodiversiteit willen stimuleren, waarbij soorten elkaar in evenwicht houden, maar in de praktijk vaak grijpen naar middelen die schadelijk zijn voor de natuur. Zo zegt 61% van de ondervraagde gemeenten het gif Xentari te gebruiken; een gif dat alle rupsen op een boom doodt.

Om inzicht te krijgen in hoe gemeenten de overlast van de processierups ervaren en wat ze daar tegen doen, organiseerde Vogelbescherming Nederland dit voorjaar een enquête. De enquête werd verstuurd aan alle Nederlandse gemeenten (355). In totaal werd de enquête door 102 gemeenten ingevuld. Bijna de helft (48,8%) gaf aan veel overlast te ervaren.

Methoden van bestrijding
Gemeenten zetten in op een meervoudige aanpak. Dit zijn de populairste maatregelen van dit jaar:
1. Nesten wegzuigen en nestkasten voor vogels ophangen (77,8%)
2. Bloemen/kruiden inzaaien (66,7%)
3. Bomen bespuiten met Xentari (61,1%)

Opvallend is dat gemeenten zeggen meer biodiversiteit te willen, iets wat langer de tijd kost. In de praktijk hebben gemeenten te dealen met bewoners die overlast ervaren, waardoor zij óók snel naar gif grijpen. Deze middelen, zoals Xentari, werken op korte termijn tegen de overlast van de processierupsen. Maar op lange termijn zorgen ze voor zoveel schade, dat plaagdieren, zoals de eikenprocessierups, juist vaker vrij spel krijgen. Xentari doodt namelijk alle rupsen op een eikenboom, zo’n 100 soorten in totaal.

Opmerkelijk is dat het wegzuigen van nesten, in 2019 nog de meest gebruikte maatregel in ruim 90% van de gemeenten, in populariteit is afgenomen en dat het gebruik van gif flink is toegenomen.

Oproep: gebruik geen gif
Vogelbescherming maakt zich grote zorgen over het gebruik van gif. Het doodt niet alleen de eikenprocessierups, maar ook al het andere leven op en om de boom. Ook de inzet plakstrips leidt tot de onnodige en wrede dood van vogels en andere dieren.

Vogelbescherming roept gemeenten op om hun eigen wensen versneld in maatregelen om te zetten: gebruik de kracht van biodiversiteit om in de toekomst overlast terug te dringen.
Mocht de overlast op korte termijn té groot zijn, waardoor een acute maatregel nodig is, dan adviseert Vogelbescherming kritisch te kijken naar de minst schadelijke maatregel. Het wegzuigen van nesten kan dan de beste optie zijn, ook al zijn andere dieren hier ook de dupe van.

Alleen nestkasten voor koolmezen ophangen zet te weinig zoden aan de dijk, de gehele omgeving moet zo worden ingericht dat de natuur meer kansen krijgt en er zo een beter evenwicht tussen soorten ontstaat.