Natuur krijgt in vroeg stadium een stem bij Gelders wegonderhoud

26 nov 2021

Provincie Gelderland maakt werk van meer biodiversiteit, ook langs haar provinciale wegen. Door die wegen te zien als onderdeel van hun omgeving, krijgt natuur vroegtijdig een stem in de belangenafweging. Natuurinclusief wordt de standaard.

Als we soorten voldoende willen beschermen, moeten we de biodiversiteit niet alleen versterken in de natuurgebieden maar ook daarbuiten. Met het Uitvoeringsprogramma Biodiversiteit (december 2020) geeft provincie Gelderland biodiversiteit een vaste plek in haar beleid. Meer biodiversiteit langs wegen is één van de ambities.

Weg in het landschap
Er ligt ruim 1150 kilometer provinciale weg in Gelderland. Weg en wegberm liggen daar vaak al van oudsher in het landschap en bij het onderhoud van de weg hoort ook het onderhoud van het groen langs de weg. Je kunt ook een stapje verder gaan en een weg zien als onderdeel van zijn omgeving. Een omgeving met waarden als natuur, landschap en cultuurhistorie.

Waarden die je met zo’n integrale benadering beter zichtbaar kunt maken, kunt versterken en beschermen. Groot onderhoud is daarvoor een voor de hand liggend moment. Op verzoek van provincie Gelderland werkt ingenieursbureau Eelerwoude voor het hele provinciale wegennet zogenaamde trajectbladen uit. Die trajectbladen geven weer welke kansen en knelpunten aanwezig zijn voor landschap, natuur en cultuurhistorie, plus aandachtspunten met betrekking tot klimaatverandering.

Dat leidt tot heel specifieke suggesties voor ieder wegtraject, zoals: stimuleer dat boomkronen elkaar boven de weg raken, dat past in deze bosrijke omgeving. Er zijn weinig voorzieningen voor vleermuizen in deze regio, overweeg vleermuiskasten op te hangen. Of: het asfalt kan hier in de zomer erg heet worden, onderzoek of inheems en klimaatbestendig groen de verharde middenberm kan vervangen.

Natuurinclusief krijgt vaste plek
De trajectbladen zijn geen kant-en-klaar ontwerp, maar een inspiratiedocument. Wat is de winst? De trajectbladen dwingen de provincie in een vroeg stadium over landschap, natuur en cultuurhistorie na te denken. Op dat moment is het veel eenvoudiger om wensen mee te nemen dan achteraf. Natuurinclusief werken wordt zo de standaard en natuur krijgt een eerlijke plek in de belangenafweging. Omdat voorbij de wegberm wordt gekeken, stimuleren de trajectbladen ook bijtijds overleg met omliggende grondeigenaren zoals gemeenten, het waterschap of particulieren. Dat leidt uiteindelijk tot het beste ontwerp.

Tot slot: er is geld gereserveerd voor de maatregelen op de trajectbladen. Buiten de provinciale eigendommen kunnen gemeenten, bos- en landgoedeigenaren, en agrarische collectieven voor het ontwikkelen van landschapselementen bovendien subsidie aanvragen. Van de 140 trajectbladen zijn er nu 38 klaar. Deze worden al gebruikt bij de verkenningen van wegenprojecten. In 2023 voert de provincie de eerste maatregelen uit.