Nieuwe ecologische beoordelingssystematiek?

5 jan 2022

De Nederlandse waterschappen steken jaarlijks naar schatting 60 tot 90 miljoen euro in het monitoren van de waterkwaliteit. Maar halen we het maximale halen uit dat geld? Lang niet altijd, zegt Bas van der Wal van STOWA. “We verzamelen veel getallen, maar te weinig informatie die ons verder helpt bij het beoordelen en verbeteren van de ecologische waterkwaliteit.” STOWA wil daarom een nieuwe ecologische beoordelingssystematiek ontwikkelen voor het monitoren van de ecologische waterkwaliteit waarmee waterbeheerders die informatie wel boven tafel krijgen.

“Nederland geeft al heel veel jaar heel veel geld uit aan het nemen van waterkwaliteitsmaatregelen. Dat leidt lokaal weliswaar tot verbeteringen, maar als je kijkt naar het effect daarvan op de waterkwaliteit op nationaal niveau bungelen we nog steeds aan de staart van het ecologische EU-peloton. Dat komt omdat we onvoldoende inzicht hebben in de effectiviteit van de maatregelen. Eén van de daarachterliggende oorzaken is dat we zijn vastgelopen in monitoring van de toestand. Dat willen we in dit project veranderen.” Hoogleraar Zoetwater Herstelecologie aan de UvA Piet Verdonschot is hard in zijn oordeel over de wijze waarop Nederlandse waterkwaliteitsbeheerders nu hun wateren monitoren en beoordelen.

Er zijn overigens wel degelijk waterbeheerders die goed investeren in diagnostische monitoring en diagnose. Maar dat wordt volgens Verdonschot overschaduwd door het feit dat we ons sinds de implementatie van de KRW te veel hebben vastgebeten in de zesjaarlijkse rapportageverplichting aan Brussel waarbij we moeten laten zien wat de ecologische toestand is van onze wateren. “We zetten monitoring vooral in voor het beoordelen van deze toestand. Het zoeken naar oorzaken van achterblijvende waterkwaliteit via gerichte monitoring komt slechts mondjesmaat aan bod.

Terwijl je via monitoring juist inzicht wilt krijgen in trends, een diagnose wilt kunnen stellen én inzicht wilt krijgen in de effecten van de maatregelen die we hebben genomen.”

Volgens Verdonschot kunnen we met veel minder tijd en geld toch aan de KRW-rapportageverplichtingen voldoen, en met de rest informatie gaan verzamelen die ons daadwerkelijk verder helpt de juiste maatregelen te nemen: maatregelen die aansluiten op de gestelde diagnose, bewezen effectief zijn en sneller leiden tot de gestelde waterkwaliteitsdoelen. STOWA is daarom gestart met de ontwikkeling van om een nieuwe beoordelingssystematiek. Deze moet gebruiksgereed zijn in 2027, bij het ingaan van de volgende looptijd van de KRW. Bas van der Wal gaat dit ambitieuze project trekken. Hij legt daarvoor zijn taken als Programmamanager Waterkwaliteit en Ecologie neer.