Agrarisch gebied De Vlotter transformeert in vochtige duinvallei

27 juni 2022

Ruimte voor recreatie, een gezonde waterhuishouding en bijzondere natuur. Dat is het doel bij de herinrichting van natuurgebied De Vlotter in Heemskerk, die na een voorbereidingstijd van vier jaar in november 2021 is gestart. In april van dit jaar is het succesvol ingerichte gebied officieel geopend. De Vlotter was voorheen tuindersgebied waar groenten en bloemen werden geteeld.

Drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder PWN verandert het gebied in samenwerking met de gemeente Heemskerk, provincie Noord-Holland en andere betrokkenen in een geheel nieuw landschap.

Restproduct water als bodemverbeteraar
Boswachter Paul van der Linden vertelt over de aanpak voor deze gedaanteverandering: “Eerst is de bovenste zandlaag tot vijftig centimeter verwijderd, in totaal zo’n 20.000 kuub. In het gebied is eeuwenlang gefreesd, gespit en bemest. Kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen die vooral de laatste jaren zijn gebruikt hebben hun sporen achtergelaten. Dat, in combinatie met de toename van stikstof, maakte de bovenste grondlaag voedselrijk, waardoor woekerende brandnetels en de Canadese fijnstraal de inheemse flora verdrongen. We doen een proef waarbij we kijken of we door middel van ijzerhoudend slip, een restproduct uit onze waterfabriek, de bodem kunnen verbeteren. Dit is een innovatieve manier om voor een lange tijd planten te beschermen voor een overmaat aan fosfor.”

Recreatie, water en natuur
Op de voormalige agrarische gronden wordt het grondwater door stuwen vastgehouden. Ook is ruimte gegeven aan de natuurlijke waterlopen omgeven door vochtige duinvalleien. Het agrarische gebruik heeft plaatsgemaakt voor natuur en wandelmogelijkheden langs bloemrijke vochtige graslanden met veel variatie en elzenhagen. De schapen zijn hier altijd gebleven en behouden hun plek in het gebied. Zij zijn onderdeel van de cultuurhistorie van De Vlotter, die voor omwonenden erg belangrijk is. In de lammertijd wordt het gebied kort gegraasd en daarmee opengehouden door de schaapskudde, zodat er ruimte is voor variatie en typische plantensoorten. Projectleider Niels Hogeweg: “Ook herstellen we de nollen. Vanaf 1700 werden deze afgegraven voor akker- en tuinbouw. Nu keren ze terug en geven het gebied weer reliëf.”

Biodiversiteit
De nieuwe inrichting is goed voor de biodiversiteit en brengt bloeiende kruiden terug. Paul van der Linden: “We hopen dat op den duur ook parnassia terugkomt in het gebied. Parnassia is een zeldzame plant met witte bloemetjes, die groeit in natte duinvalleien. Parnassia is een zogenoemde 'prestatie-indicator'. Dat betekent grofweg dat als je deze soort tegenkomt in het gebied, de natuur in een goede staat verkeert.” Insecten, zoals de duinparelmoervlinder, en vogels profiteren hiervan.

Water vasthouden
Niels Hogeweg: “We spelen in op klimaatverandering; door waterberging te combineren met natuurontwikkeling kunnen clusterbuien beter worden opgevangen. Dit kan wateroverlast in de binnenduinrand verminderen. Bovendien versterken we hiermee de zoetwaterbel. Deze is belangrijk voor de drinkwaterfunctie van PWN.”

Klaar voor de toekomst
“Als de inrichting straks klaar is, gaan we in september aan de slag met de volgende stap,” vertelt Niels Hogeweg. “We halen hooi uit de duinen om daarmee het gebied te enten met de juiste planten en schimmels. Dan begint het ‘echte werk’ voor ons met het beheren van het gebied en de doorontwikkeling naar het gewenste beeld. We maken het gebied klaar voor de toekomst. Daar doen we het voor.”

Lees meer over De Vlotter en volg de ontwikkelingen op pwn.nl/vlotter.