Gedeputeerde Rommel bespreekt tijdens werkbezoek stikstofaanpak met minister Van der Wal

13 sept 2022

Hoe pakt Noord-Holland het teveel aan stikstof aan en welke uitdagingen komt zij tegen? Op die vragen kreeg minister Christianne van der Wal (Natuur en stikstof) antwoord van gedeputeerde Esther Rommel tijdens een bezoek aan een typisch stuk Noord-Holland: de Eilandspolder.

Jaap Prins, agrariër in Grootschermer, leidt de minister en gedeputeerde rond op zijn boerderij. Als ‘natuurboer’ beheert hij – in goede samenwerking met Staatsbosbeheer - grote delen van de natuur in Eilandspolder. Er wordt gebouwd aan een nieuwe (melkvee)stal van waaruit hij het beheer van de Eilandspolder goed kan uitvoeren. De vloer van de stal is nog niet af want Prins wil graag een vloer die de mest zodanig opvangt dat die goed is voor weidevogelbeheer en tegelijk uitstoot van stikstof zoveel mogelijk beperkt. Dit is een extra investering voor het natuurbeheer die Prins financieel momenteel niet rond krijgt.

De provincie wil graag helpen, maar vanwege regels met staatssteun is dit tot op heden niet gelukt. Er is haast geboden want in januari moeten de koeien naar binnen kunnen. De minister wordt om hulp gevraagd om deze kans niet verloren te laten gaan, bijvoorbeeld door een bestaande subsidieregeling (voor erkende uitstootarme stalsystemen) van het Rijk open te stellen. Mocht het voor de winter niet lukken, dan is hij genoodzaakt om een goedkopere, niet duurzame, vloer te leggen. Het is deze middag 1 van de praktische voorbeelden die minister Van der Wal hoort, met de vraag om mee te denken aan een oplossing.

Gebiedsgerichte aanpak
Noord-Holland is inmiddels 3 jaar bezig met de gebiedsgerichte aanpak stikstof. Dat gebeurt in combinatie met natuurherstel en de afronding van het Natuurnetwerk Nederland. De provincie is opgedeeld in 24 gebieden. Met name in de duin- en veenweidegebieden moet het teveel aan stikstof dat neerslaat op deze Europees beschermde natuur worden teruggedrongen.

Gedeputeerde Rommel vertelt deze middag dat het een flinke kluif was om de organisatie op poten te zetten, maar dat in alle gebieden nu gesprekken lopen. In Polder Westzaan wordt bijvoorbeeld al gewerkt aan een uitvoeringsplan en in Zuid-Kennemerland is momenteel een plan van aanpak in de maak. Allemaal in samenspraak met grondeigenaren, gemeenten, waterschappen en belangenorganisaties.

Rommel: “We werken hard om samen met de betrokkenen in de gebieden, onder andere de boeren en de industrie, maar ook met de minister en het ministerie het complexe stikstofprobleem op te lossen. Elke dag veranderen de omstandigheden waarin we moeten werken, maar 1 ding weet ik zeker: het gaat ons lukken.”

De minister beaamt dat. “Vanuit Den Haag sturen we op de doelen”, vertelt Van der Wal. “Wij maken het instrumentarium mogelijk en het is aan ons dat subsidieregelingen kloppen. We laten het verder aan de provincies over hoe ze die inzetten in de gebiedsprocessen. De kennis over de gebieden zit daar tenslotte ook, bij de boeren en de andere partners. Ieder gebied is zó anders, daar gaan wij geen regie op voeren. We werken met elkaar samen.”

Beheercheck
Het bezoek wordt vervolgd met een boottocht door Eilandspolder. Weidevogels en veenmosrietland is wat dit gebied zo bijzonder maakt. Agrariërs zoals Jaap Prins zijn belangrijk voor het weidevogelbeheer. Hiervoor is vee nodig. Rommel: “We zijn zuinig op de agrariërs die hier nog zijn en die een bijdrage willen leveren aan het natuurbeheer. Zomaar bedrijven opkopen om stikstofuitstoot te laten afnemen, kan het einde betekenen van het natuurbeheer. Om te zorgen voor voldoende beheerders doen we daarom in het gebiedsproces een beheercheck, waarin in kaart wordt gebracht wat de rol van de agrariërs in het beheer is.

Waar Jaap Prins zich richt op weidevogelbeheer, werkt Staatsbosbeheer met vrijwilligers aan het herstel van de kwetsbare veenmosrietlanden. En met succes: de hoeveelheid veenmosrietland is van 0,2 hectare gegroeid naar meer dan 2 hectare. Rommel vraagt aandacht bij de minister Van der Wal voor het intensieve en kostbare beheer in deze gebieden en de rol die boeren hierin ook vervullen.

Aan het einde van de vaartocht komt de € 50 miljoen nog aan bod die Noord-Holland voor de zomer van het Rijk is toegezegd. Dit zogenaamde ‘versnellingsgeld’ is bedoeld om snelle maatregelen te nemen om de stikstofuitstoot terug te dringen. Rommel: “We zijn natuurlijk heel blij met deze toezegging. We willen het gebruiken om de bedrijven van agrariërs die vrijwillig willen stoppen op te kopen. Hiermee komt zowel stikstofruimte als grond vrij die we kunnen gebruiken voor grondruilen. In en rond natuurgebieden ontstaan zo duurzame bedrijven.

“We voeren al gesprekken met agrariërs die hun bedrijf willen verkopen”, vertelt Rommel. “Maar we kunnen nog niet concreet worden, omdat het Rijk voorwaarden stelt aan de wijze van aankopen. We mogen bijvoorbeeld alleen de grond opkopen en niet de gebouwen. Terwijl we juist de vrijheid willen om – waar nodig – het hele bedrijf te kunnen kopen.“

Goed nieuws
Aan het eind van de middag lijkt minister Van der Wal in elk geval goed nieuws te hebben voor Jaap Prins. Ze heeft zijn vraag over het financieren van de nieuwe stalvloer direct bij de betrokken ambtenaren van het ministerie neergelegd. De subsidieregeling die Prins waarschijnlijk uitkomst biedt om de gewenste vloer aan te leggen opent in januari. Samen met de provincie gaat hij kijken of en hoe hij de tussenliggende periode kan overbruggen.