Gelderse stikstofaanpak: hoe ver zijn we na 3 jaar?

11 okt 2022

De Gelderse stikstofaanpak draagt bij aan natuurherstel en de vermindering van stikstof. We zijn begonnen met de uitvoering van het herstelprogramma natuur. De landbouw heeft tot nu toe het meeste bijgedragen aan het verminderen van de stikstofuitstoot. Met de vrijwillige aankoop van 13 agrarische bedrijven voor € 32 miljoen gaat in Gelderland de uitstoot van stikstof met bijna 60.000 kilo omlaag. Daarmee zijn de eerste stappen gemaakt. We zien wel dat er nog meer nodig is.

Stand van zaken
Dit staat in de Voortgangsrapportage Gelderse Maatregelen Stikstof 2021-2025. De voortgangsrapportage geeft aan wat tot nu toe is bereikt met de Gelderse stikstofaanpak. De voortgangsrapportage laat zien dat de Gelderse aanpak goed werkt. Naast de vrijwillige opkoop van bedrijven is voor de landbouw een regeling opengesteld waarbij bedrijven onderzoeken hoe ze met innovatie kunnen zorgen voor minder stikstof. Voor de industrie hopen we eind 2023 met een innovatieregeling te komen. Voor mobiliteit zijn maatregelen onderzocht die we nu deels in ons eigen mobiliteitsbeleid uitwerken.

Trots op Gelderse stikstofaanpak
De aanpak is nodig omdat er teveel stikstof is, waardoor het slecht gaat met onze natuur en onder andere woningbouwplannen niet gerealiseerd kunnen worden. Om te zorgen dat het beter gaat met de natuur moet de hoeveelheid stikstof omlaag. De Gelderse stikstofaanpak richt zich dan ook op een gezonde natuur, een leefbaar landelijk gebied, een gezonde, gewaardeerde en groene landbouw en ruimte voor wonen en werken. Provinciale Staten hebben middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van een deel van deze maatregelen. Gedeputeerde Peter Drenth: “Ik ben trots op wat hier ligt. Dat is onder grote druk tot stand gekomen. We laten hiermee zien dat we in Gelderland prima in staat zijn om grote vraagstukken op te pakken. We zijn er natuurlijk nog niet en de komende jaren gaan we hier voortvarend mee aan de slag.”

Uitkoop voor korte termijn, innovatie voor lange termijn
In de rapportage is terug te lezen dat de afgelopen 3 jaar veel tijd is gestoken in het maken van afspraken en het voorbereiden van maatregelen. Daarvoor is veel overleg met meer dan 60 verschillende partners, uit de sectoren bouw, industrie, landbouw, mobiliteit en natuur. Waaronder ook waterschappen en gemeenten. Onder andere is afgesproken dat alle sectoren zorgen voor 25% minder stikstof in 2025. Een deel van de maatregelen is nu in uitvoering, een groot deel volgt de komende tijd. Drenth: “We hebben afgelopen jaren veel plannen gesmeed die nu in uitvoering gaan. Zoals de vrijwillige aankoop van bedrijven. Wat de voortgangsrapportage ook duidelijk laat zien: vrijwillige uitkoop biedt op de korte termijn ruimte; op de lange termijn is inzet op verduurzaming en innovatie nodig om onze doelen te halen. We hebben innovatie én opkoop nodig.”

Meer geld voor versnellen maatregelen
Er komt ook meer geld om sneller een aantal maatregelen te nemen. Het Rijk zegde in 2022 hiervoor € 257 miljoen toe. Bijvoorbeeld voor innovatie en verduurzaming, meer vrijwillige opkoop van (boeren)bedrijven, en het stimuleren van oplossingen bij de industrie. Maar ook voor natuurmaatregelen zoals productiebos met houtoogst veranderen in natuurbos, en voor het vergroten en vergoeden van landschapselementen in agrarisch gebied.

Meer kansen om te versnellen
Er zijn meer kansen om te versnellen, waarvoor we afhankelijk zijn van het Rijk. Zoals voor ons voorstel rondom vrijwillige opkoop van industrie. Daarvoor is het Rijk nog op zoek naar € 100 miljoen. De grootste stikstofvermindering uit de mobiliteit moet komen uit de binnenvaart. Ook hiervoor is een investering van het Rijk nodig. Ook in de bouw zijn nog kansen. Zoals het beperken van stikstofuitstoot bij de aanleg en door het beperken van uitstoot in wanneer wijken in gebruik zijn. Bijvoorbeeld door aangepast mobiliteitsbeleid. Het Rijk en de gemeenten hebben hier een bijdrage in te leveren door voorwaarden te stellen.

Gebiedsplannen
De uitvoeringsagenda van de Gelderse Maatregelen Stikstof loopt in ieder geval tot en met 2025. Dat betekent dat we de komende 3 jaar hard werken aan uitvoering van maatregelen. Ook heeft het Rijk alle provincies gevraagd om uiterlijk 1 juli 2023 de gebiedsplannen in te leveren. De minister van Natuur en Stikstof stelde in juni 2022 doelen in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG).

Veluwe Arrangement
Met de gebiedsplannen moeten alle provincies laten zien hoe ze de rijksdoelen gaan halen als het gaat om de aanpak van grote vraagstukken voor natuur, water, klimaat en stikstof. De uitvoeringsagenda Gelderse Maatregelen Stikstof is hier een onderdeel van. Een belangrijk onderdeel van de Gelderse doorvertaling van het Nationaal Programma Landelijk gebied is het Veluwe Arrangement. Hierover komt later in 2022 meer informatie.