De meetlat voor natuurinclusief bouwen
10 nov 2022Grastegels, een natuurdam en fauna-sensors; aan de hand van een aantal richtlijnen kunnen kleine bouwwerken omgetoverd worden tot een groene oase. Maar hoe? Kennis Natuurlijk! Heeft in opdracht van telecomaanbieder KPN een tabel voor natuurinclusief bouwen ontwikkeld. Nu kan je eenvoudig testen waar je staat op de ladder van natuurinclusiviteit, en zie je hoe het nog beter kan.
Duurzaamheid, biodiversiteit en klimaat staan hoog op de prioriteitenlijst van veel organisaties. Maar hoe verwerk je dit concreet in je werkzaamheden en hoe kom je aan de juiste kennis? KennisNatuurlijk! helpt organisaties en bedrijven daarbij. In de samenwerking beantwoorden jonge onderzoekers kennisvragen over natuurinclusief of klimaatbestendig leven, wonen en werken voor opdrachtgevers uit de maatschappij. Met als eerste vraagstuk: wat maakt een bouwwerk natuurinclusief?
Groen, groener, groenst
De kennisvraag is afkomstig van telecomaanbieder KPN. Zij willen hun infrastructuur zo goed mogelijk inzetten voor biodiversiteit, en hopen met de beantwoording van de kennisvraag grip te krijgen op natuurinclusief handelen. Het antwoord komt in een gebruiksvriendelijke tabel, die je helpt te bepalen waar je staat op de ladder van natuur-inclusiviteit. De tabel geeft gericht criteria om te achterhalen of je op weg bent richting natuurinclusief, de drempelwaarde hebt behaald, of al maximaal natuurinclusief bezig bent. Oftewel: maak je grijs groen, groen diverser of verbind je groen?Deze maximaal natuurinclusieve glasvezel-bebouwing laat zien hoe met de natuur gebouwd kan worden. De schets en ontworpen tabel dienen als inspiratie voor schuurtjes, garages, bushokjes en andere kleine gebouwen.
Om de vraag behapbaar en praktijkgericht te maken, is gefocust op natuurinclusief bouwen, met glasvezel-wijkcentrales als voorbeeld. “KPN heeft een netwerk door heel Nederland liggen en kan daarom op landelijke schaal de biodiversiteit versterken. Omdat ook onze gebouwen verspreid staan door het land is er niet één generieke aanpak in het kader van de lokale biodiversiteit. Daarom zijn we erg blij met het kader voor natuurinclusief bouwen, zodat we het juiste kunnen doen op de juiste plek,” vertelt Joost Steltenpool, verantwoordelijk voor het glasvezelnetwerk van KPN. Uiteraard is de tabel ook goed toepasbaar op kleine particuliere gebouwen. Bijvoorbeeld schuurtjes, een aanbouw of garages, zowel nieuw als reeds bestaand. Maar tot we bij de praktijk komen, eerst de basis: wat is natuurinclusief?
Nestkast en groen dak
Daar kan Fleur van Duin van Naturalis over uitweiden; zij is als jonge onderzoeker betrokken geweest bij de beantwoording van de vraag. “Natuurinclusief bouwen is meer dan een nestkast ophangen of groen dak aanleggen, het is proactief handelen ten bate van biodiversiteit. Je dient daarbij schade aan de natuur te vermijden, en lokale biodiversiteit te bevorderen,” aldus Van Duin.
Op naar de praktijk: wanneer is een klein bouwwerk natuurinclusief? “Bouwen met de natuur kan op verschillende manieren,” legt Van Duin uit. “Allereerst kun je basiskwaliteit creëren en ruimte laten voor natuurlijke ontwikkeling. Bijvoorbeeld door te zorgen dat de bodemkwaliteit in orde is en ruimte te laten voor natuurlijke processen en begroeiing.” Voor wie het uiterlijk van het bouwwerk ook belangrijk vindt, is optie twee een goede keus. Dat is het selecteren van doelsoorten, oftewel soorten waarvan het behoud, het herstel, of de terugkeer als een doelstelling van het natuurbehoud wordt gezien, om vervolgens aan hun behoeften te voldoen. Hier kan dus direct ‘aankleding’ aangebracht worden, zoals beplanting. “Je kunt voedselaanbod creëren met specifiek gekozen planten, of nestgelegenheid behouden door stengels van dode planten te laten liggen.”
Groene oase
“De tabel voor natuurinclusief bouwen helpt je te bepalen hoe natuurinclusief een klein bouwwerk precies is. Ook kan het juist dienen als richtlijn voor natuurinclusief bouwen,” legt Van Duin uit. De tabel is een helpende hand, maar hopelijk ook een inspiratiebron om biodiversiteit via nieuwe manieren te bevorderen. “We hadden nooit gedacht dat een glasvezel-wijkcentrale eruit kan zien als een groene oase,” vertelt opdrachtgever Daan Helming van KPN. “We zijn zeer enthousiast, en zijn concrete plannen aan het maken om in mei de eerste maximaal natuurinclusieve glasvezel-centrale in Leiden te plaatsen.”
Over KennisNatuurlijk!
Kennis Natuurlijk! is een project van Naturalis Biodiversity Center, dat in samenwerking met ASN Bank en a.s.r. tot stand is gebracht. ASN Bank en a.s.r. willen samen met Naturalis een belangrijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van de maatschappij. Het project richt zich op het gezond, natuurinclusief en klimaatbestendig maken van onze woon-, werk- en leefomgeving. Het onderzoek dat hiervoor nodig is, wordt financieel ondersteund door ASN Bank, die hiervoor twee procent van de verzekeringspremie beschikbaar stelt. Door deze samenwerking kunnen we gezamenlijk kennisvragen beantwoorden, die anders onbeantwoord blijven.
Meer informatie
Zelf aan de slag? Bekijk op www.naturalis.nl/natuurinclusief de tabel voor natuurinclusief bouwen. De tabel is toepasbaar op bouwwerken van ongeveer tien tot vijftien vierkante meter groot
Ook interesse om samen te werken met Kennis Natuurlijk!? Neem contact op met projectleider Zina Broeksma via