Natuurbegraven: garantie voor eeuwige bescherming of greenwashing van verdienmodel?

5 dec 2022

Eeuwige rust in de natuur: natuurbegraafplaatsen zijn populair en breiden zich uit. In de nieuwste editie van De Levende Natuur betoogt Bram Calkhoven van Natuurbegraafplaatsen van Waarde dat natuurbegraafplaatsen eeuwigdurende rust en natuurbescherming waarborgen. Theodoor Sandberg van stichting Natuurbegraafplaats-waarom niet gaat daar tegenin. Hij ziet natuurbegraafplaatsen juist als bedreiging van natuur. De opponenten kruisen hun degens in de rubriek Splijtzwam waarin De Levende Natuur controverses in de natuurbescherming voor het voetlicht brengt.

Hypotheek op de natuur
‘Begraven in de natuur is geen uiting van liefde voor natuur’, vindt Sandberg. ‘Uit liefde zou je juist afstand moeten houden. We leggen met natuurbegraven een hypotheek op de schaarse natuur. Een lichaam brengt een enorme hoeveelheid stikstof in de natuur. Tegen het eind van een leven worden mensen bovendien volgestopt met diverse medicijnen. Waterschappen hebben nu al moeite om die uit het water te krijgen. Volgens de wet op de lijkbezorging moeten graven een minimale afstand hebben tot het grondwater, maar de belangrijkste klandizie zit juist in het laaggelegen westen van ons land. Voor een nieuwe natuurbegraafplaats in de Zuid-Hollandse Bonnenpolder zijn er daarom zelfs plannen om een stuk grond op te hogen.’

Best mogelijke bescherming
Over medicijnenresten maakt Calkhoven zich geen zorgen. Die hebben volgens hem ‘het lichaam doorgaans al verlaten, voordat iemand begraven wordt.’ Hij ziet een natuurbegraafplaats als een kans om nieuwe natuur te ontwikkelen of bestaande natuur op te waarderen. ‘Juist door de wet op de lijkbezorging geniet deze natuur de best mogelijke bescherming’, ageert hij. ‘De eeuwigdurende grafrust wordt in de wet op de lijkbezorging beschreven als een “graf voor onbepaalde tijd”.’ Dat graf wordt ‘tot in lengte der dagen bekostigd door een substantieel deel van de baten van een natuurgraf’, aldus Calkhoven.

Dat ‘natuurbegraven het onderhoud van de natuur duurzaam kan financieren is niets minder dan greenwashing’, vindt Sandberg. Van de baten wordt volgens hem een heel beperkt bedrag per hectare gereserveerd voor toekomstig onderhoud. Sandberg noemt het argument van financieren van natuuronderhoud ‘greenwashing. Natuurbegraven is vooral een verdienmodel.’