Zeldzame soorten weten het nieuwe natuurgebied Binnenveldse Hooilanden goed te vinden

27 jan 2023

Pas vier jaar terug zijn ze ingericht als natuurgebied: de Binnenveldse Hooilanden tussen Wageningen en Veenendaal. In dit gebied van totaal 280 hectare lag nog een restantje van het grote areaal blauwgrasland dat Nederland ooit rijk was. Het nieuwe natuurgebied is al vanaf de start razend populair bij vogels. Ook de ontwikkeling van zeldzame vegetatie komt goed op gang.

Zeker in het broedseizoen is het druk op plekken met weids uitzicht over de Binnenveldse Hooilanden. Vele vogelaars spotten er grote aantallen weidevogels en vogels van moeraslanden en ruigten zoals kemphaan, paapje en groenpootruiter. Natuurliefhebbers zien ook steeds meer zoogdieren: hazen, reeën, wezels. En natuurlijk libellen, want er is volop (kwel)water in het gebied.

Boeren en burgers trekken samen op
Vier jaar terug veranderden de weilanden tussen Wageningen en Veenendaal in nieuwe natuur. Provincie Gelderland had hier al grond voor natuurontwikkeling verworven. Drie partijen maakten er met steun van de provincie een gezamenlijk plan voor en kochten de grond van de provincie. Het boereninitiatief Coöperatie Binnenveldse Hooilanden en 300 burgers, verenigd in de Stichting Mooi Binnenveld, kregen elk 50 hectare in bezit en beheer. Staatsbosbeheer beheert 180 hectare.

Drukbevolkt luchtruim
De provincie financierde de inrichting van het gebied: sloten werden gedempt, de voedselrijke toplaag werd weggegraven en de kronkelige loop van de Kromme Eem, een oude stroom, werd hersteld. Het gaf de natuur meteen een flinke impuls. Al vanaf jaar één is het luchtruim drukbevolkt. In 2021 zijn 56 broedvogelsoorten geteld (pdf: 1.101 KB), waarvan 14 van de Rode Lijst. Dit zijn vaste gasten zoals alle weidevogels – kievit, grutto, tureluur, wulp, kwartel, veldleeuwerik, en soorten van moerasland en ruigtes – kuifeend, bosrietzanger, grasmus, blauwborst. Daarnaast komen er ook veel tijdelijke gasten, zoals steltkluut, kraanvogel, kemphaan, groenpootruiter en paapje, en grote ‘jongens’, zoals zwarte ooievaar, rode wouw, vis- en zeearend.

Spontane ontwikkeling
Zeldzame planten hebben bij de inrichting van gebieden voor schraalgrasland vaak wat meer tijd nodig voor ze zich laten zien. In de Binnenveldse Hooilanden komt de ontwikkeling van bijzondere soorten nu ook flink op gang. In het voorjaar kleuren de velden roze van echte koekoeksbloem en geel van moerasrolklaver en ratelaar. In 2022 zijn meer dan 200 soorten vaatplanten geteld, waaronder echte blauwgraslandsoorten, zoals bleke zegge en melkviooltje. Die kwamen waarschijnlijk spontaan op uit oude zaden in de ondergrond. Andere soorten, zoals klokjesgentiaan, moeraskartelbad en rietorchis zijn een handje geholpen door uitstrooi van maaisel met zaad uit nabijgelegen natuurterreinen.

Dynamiek
Het gebied ontwikkelt zich nog volop: de dynamiek is groot! Het zal nog zorgen voor flinke veranderingen in welke soorten er leven en hun aantallen. Het ziet er in elk geval naar uit dat de populariteit van Binnenveldse Hooilanden voor dieren en planten blijvend is. Zeker met de inrichting van nog eens 60 hectare nieuw natuurgebied in het Utrechtse deel van het Binnenveld.

Meer informatie
Kijktip: het is nog even wachten, maar aan het einde van dit jaar komt de documentaire ‘Hooiland’ uit. ‘Hooiland’ brengt prachtig in beeld hoe de nieuwe natuur in de Binnenveldse Hooilanden zich snel ontwikkelde. De film, mede mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland, zal rond Kerst te zien zijn op NPO2 in een uitzending van BNNVARA.