Lim­burgs land­schap spreekt maar is niet van­zelf­spre­kend

1 maart 2023

Limburgers en niet-Limburgers, iedereen houdt van het Limburgse landschap. De eigenheid en diversiteit van de verschillende landschappen in de provincie heeft echter aandacht en zorg nodig. Provincie Limburg komt daarom met het Programma Landschap ‘Mooi Limburg. Samenwerken aan de identiteit van het Limburgs Landschap’. Vanuit vijf actielijnen zoekt de provincie samenwerking met gemeenten, Rijk, waterschap, stakeholders, agrariërs en burgers om de kostbare kwaliteit, identiteit en beleefbaarheid van het Limburgse landschap te behouden en te versterken.

De provincie Limburg kent veel bijzondere en zich van elkaar onderscheidende landschappen zoals De Peel, de Maasduinen, het Heuvelland, de Maasvallei en het beekdalenlandschap. Zonder aandacht voor de diversiteit van landschap en de daarbij horende landschapselementen dreigen deze vrijwel onopgemerkt in kwaliteit te verslechteren of zelfs te verdwijnen.
Zo is bijvoorbeeld driekwart van de Zuid-Limburgse graften in matige of slechte staat. Graften zijn niet alleen een kenmerkend onderdeel van het Limburgse landschap, ze zijn ook belangrijk voor het remmen van de afspoeling van water. Limburgers maken zich zorgen over de kwaliteit van ‘hun’ landschap.

Gedeputeerde Geert Gabriëls (Natuur, Milieu en Erfgoed): “Het Limburgse landschap is onze trots en van onschatbare waarde voor de leefbaarheid, de biodiversiteit en het welzijn van Limburg. Met het Programma Landschap willen we samen met Rijk, gemeenten, waterschap, stakeholders, agrariërs en burgers de kwaliteit, identiteit en beleefbaarheid van ons landschap structureel behouden en versterken. Het Programma Landschap omvat het geheel aan acties in ons Limburgs Landschap. Juist het geheel in samenhang met elkaar bezien, maakt het sterker dan allemaal losse acties organiseren. In deze tijd, waarin grote opgaven plaatsvinden in ons landelijk gebied, is dat heel belangrijk.”

Het Programma Landschap werkt vanuit vijf actielijnen.

Samenhangend toekomstbeeld in de regio
In de eerste actielijn werken Provincie Limburg en regio’s samen aan ontwerpende onderzoeken waarbij nationale en regionale ontwikkelingen worden vertaald in een samenhangend toekomstbeeld voor de regio’s. Ook worden de diverse keuzevraagstukken en dilemma’s in beeld gebracht.

Belangrijke thema’s
In de tweede actielijn is aandacht voor bijvoorbeeld ontwikkelingen rond verblijfsaccommodaties, grootschalige bedrijfskavels, delfstofwinning, teeltondersteunende voorzieningen, reclame-uitingen langs wegen en de bescherming van graften en holle wegen.
Waardebepaling en kennis

Met de derde actielijn wordt de waarde van het Limburgse landschap in kaart gebracht en worden kennisontwikkeling en kennisoverdracht versterkt. Deze gegevens kunnen de Provincie, waterschap, gemeenten en stakeholders gebruiken in de vele regionale en lokale plannen die de komende jaren in Limburg worden gemaakt.

Samenwerken in grote gebiedsprocessen
De vierde actielijn gaat over hoe de Provincie met de regio wil samenwerken in gebiedsprocessen die van grote invloed zijn op de kwaliteit van het Limburgse landschap. Bijvoorbeeld de samenwerking met de nationale parken, de regionale (grens)parken en het Nationaal Landschap Zuid-Limburg.

Beheer van landschap met steunpunt vrijwilligers en landbouw
In de actielijn vijf staat het beheren van landschap centraal. Ook de landbouw heeft hierin een belangrijke rol. Vanwege het maatschappelijke belang hebben Gedeputeerde Staten ondertussen al besloten om het Steunpunt Landschapsbeheer voor vrijwilligers voor een periode van drie jaar te financieren. Ook is een subsidieregeling voor landschapselementen en voedselbossen opengesteld. Voor de overige functies wordt medio 2023 met partijen die een rol hebben in het landschapsbeheer, een zorgvuldige afweging gemaakt over de duurzame organisatie van het landschapsbeheer.

Samenhang landschap, natuur en bossen
Met het Programma Landschap en het recent verschenen Natuurprogramma en de Limburgse aanpak Bossen levert Provincie Limburg een bijdrage aan een groene Limburgse leefomgeving. Dit door landschap, natuur en de bijzondere waarde van bossen in samenhang met elkaar te bezien.