Natuurnet uw kennismakelaar 

 
 
      


Met schaarste kwaliteit leefomgeving verbeteren

24 februari 2004

Om ook toekomstige generaties een mooie leefomgeving te bieden is hetnoodzakelijk om via de Nota Ruimte er voor te zorgen dat er schaarste aanbouwgrond blijft bestaan. Dat stelt Natuurmonumenten dinsdag 24 februari.In haar visie wordt het instrument nieuwe schaarste gekoppeld aan hetmaken van plannen via ontwikkelingsplanologie en het inzetten van geld uitgrondwaardestijging voor de omgeving. Dit bevordert de kwaliteit vannatuur en landschap én van de bebouwde omgeving. Deze strategie houdt hetmidden tussen het idee van het trekken van rode contouren en hetlaissez-faire idee om de verantwoordelijkheid voor de inrichting van onsland volledig over te laten aan provincies en gemeenten. Natuurmonumentenvindt dat in natuurgebieden absoluut niet mag worden gebouwd en inwaardevolle landschappen slechts uiterst terughoudend en zeker nietgrootschalig. Bouwen in het overige deel van het landelijk gebied wordttoegestaan, maar alleen als dat aan bepaalde kwaliteitseisen voldoet enook een kwaliteitsverbetering voor natuur en landschap met zich meebrengt.Met de door Natuurmonumenten voorgestelde aanpak wordt de versnippering enverrommeling van ons land effectief een halt toegeroepen. Natuurmonumentenroept minister Cybilla Dekker van (V Ruimtelijke Ordening M) dan ook op omdit idee te verankeren in de binnenkort te verschijnen Nota Ruimte.

Kwaliteit door tijdelijke schaarste
In de visie van Natuurmonumenten creëren provincies schaarste door eenstop af te kondigen op bebouwing buiten hetgeen reeds inbestemmingsplannen is vastgelegd. Er wordt tijdelijk een harde grensgetrokken. Wil men buiten die grens bouwen, dan is dat alleen toegestaanals er voor de totale omgeving een kwalitatief hoogwaardig plan wordtingediend. Dit dient bij voorkeur te worden ontwikkeld via het mechanismevan ontwikkelingsplanologie. Dat houdt in dat alle relevante partijen(verschillende gemeenten, maatschappelijke organisaties, marktpartijen enbewoners) samen tot een integrale aanpak komen voor woningbouw,infrastructuur, natuur, landschap en recreatie in een bepaald gebied.Daarbij zijn de reeds aanwezige waterhuishouding, bodemstructuur, natuuren landschap en infrastructuur leidend. De rode functies zorgen voor definanciering van de groene en blauwe functies. De provincie toetst deplannen en heft na een positief advies de bebouwingsgrens op voor hetplangebied. Dat vormt dan direct opnieuw een harde grens. Deze aanpak zalook een stimulans betekenen voor het bouwen binnen de huidige steden.Schaarste biedt immers kansen voor anders moeilijk te realiserenwoonopgaven in de stad.

Winst grond naar natuur
Momenteel is het zo dat eigenaren van grond die van bestemming verandertnaar bouwgrond enorme winst incasseren. Een dergelijkebestemmingswijziging zorgt ervoor dat de grondwaarde ongeveer tienmaal zohoog wordt. Dit gebeurt louter en alleen op basis van de min of meertoevallige ligging van grond. Natuurmonumenten vindt dat deze winst nietbij een grondeigenaar moet terechtkomen, maar moet worden gebruikt om teinvesteren in natuur, landschap en recreatie in de directe omgeving vaneen bouwproject. Zo ontstaat er een balans tussen investeren in rood engroen. Hiervan zal iedereen in de omgeving profiteren. Tevens maakt diteen einde aan grondspeculatie. Ook dit financieringsinstrument moet wordenvastgelegd in de Nota Ruimte.

Rol rijksoverheid
De rijksoverheid moet voor provincies en gemeenten een kader scheppen doorprocesvoorwaarden te creëren. Zij krijgen meer ruimte om op de meestgeëigende plek kwaliteit te realiseren dan onder de traditioneleruimtelijke voorwaarden. Gebiedsgerichte ontwikkeling,ontwikkelingsplanologie, integrale financiering via het gebruiken vangrondwaardestijging en een heldere fasering in de besluitvorming zijndaarbij voorwaarden. Samenwerking tussen gemeenten is ook een voorwaardeen voorkomt de traditionele versnippering. Gemeenten stellen de plannengedurende het proces per fase vast. De provincies toetsen deze aan deprocesvoorwaarden. De rijksoverheid ontwikkelt een model dat samenwerkendegemeenten in staat stelt om latere opbrengsten uit de onroerendzaakbelasting en het gemeentefonds te verevenen. Zij zorgt ervoor dateventuele obstakels in wet- en regelgeving worden verwijderd.

Robuuste natuur
Naast dit principe van nieuwe schaarste dient natuurlijk ook eenkwalitatief hoogwaardige Ecologische Hoofdstructuur (EHS - stelsel vanaaneengesloten natuurgebieden), de realisatie van grootschaligenatuurgebieden en robuuste verbindingszones en het aanwijzen van nationalelandschappen in de Nota Ruimte te worden vastgelegd. Daarbij moet met nameaandacht worden besteed aan het creëren van meer natuur in de directeomgeving van steden. Ook moeten er waarborgen komen voor de kwaliteit vannatuur en landschap. Het rijk en de beheerders bepalen samen denatuurdoeltypen. Vervolgens trekt naar het voorbeeld van hetgrotestedenbeleid eens in de vier of vijf jaar een visitatiecommissie doorNederland om te kijken of de EHS-doelen worden gehaald. Tenslotte moet eenzorgvuldig waterbeleid worden opgenomen. Dit betekent meer ruimte voorwater (rivieren), zorgen dat water beter wordt vastgehouden, eennatuurlijker waterpeil en beekherstel (rechtgetrokken beken weer latenmeanderen).