Natuurnet uw kennismakelaar 

 
 
      


Bestrijding vos en kraai is niet dé oplossing voor weidevogels

11 maart 2006

Het blijkt dat kraai en vos lang niet zo'n belangrijke rol spelen bij deachteruitgang van weidevogels in Nederland als vaak wordt aangenomen. Hetaantal diersoorten dat eieren of kuikens eet is groot, en geen enkele soortspringt er echt uit als hoofddader. Bestrijding van enkele soortenroofdieren zal dan ook lang niet overal leiden tot een toename van hetaantal weidevogels. Zelfs als de bestrijding zou lukken, zouden anderefactoren een herstel in de weg staan. Het openhouden van het landschap eneen aangepaste agrarische bedrijfsvoering zijn daarom minstens zo belangrijk

SOVON Vogelonderzoek Nederland, Alterra en Landschapsbeheer Nederland hebbeneen meerjarig onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke effecten van predatieop de weidevogelstand. Aanleiding hiervoor zijn de soms heftige discussiesover de oorzaken van de achteruitgang bij weidevogels, waarbij predatiesteeds vaker als de hoofdoorzaak wordt genoemd. Bij die discussies ontbraktot dusver kennis over de betekenis van predatie voor weidevogels en vooralover de daders. Gebleken is dat verliezen van legsels door predatie in deloop der jaren inderdaad zijn toegenomen, maar dat tegelijkertijd ookverliezen door agrarische activiteit toenamen. Niet zeker is of dat ook voorkuikens geldt, maar dat lijkt wel waarschijnlijk.

Het blijkt dat in halfopen landschappen, die meestal op de zandgrondenworden aangetroffen, predatie van weidevogelnesten vaker voorkomt. Maar oplokaal niveau kunnen die verliezen sterk variëren. Dit geldt voor de eierenen in mindere mate voor de kuikens. Kuikenverliezen door predatie zijn bijnaoveral aanzienlijk.

De identiteit van de predators is vastgesteld met videocamera's bij nestenen door kuikens te voorzien van zenders. In totaal werden niet minder dan 20diersoorten als predator vastgesteld. Eieren worden vooral gegeten doorzoogdieren zoals vos en hermelijn, kuikens meer door vogels zoals Buizerd enBlauwe Reiger. Onder de zoogdieren aten alleen hermelijnen vrij veelkuikens. Geen van de predators kan landelijk echt als hoofdschuldige wordenaangewezen, alleen bij de roof van eieren spelen vossen in sommige gebiedeneen overheersende rol. De belangrijkste verliesoorzaak voor weidevogels isechter predatie van de kuikens en hierin spelen vossen geen grote rol.Zwarte Kraaien bleken zowel bij eieren als kuikens niet tot de belangrijkstepredators te behoren.

De grote verscheidenheid aan betrokken predators, gecombineerd met hetveelvuldig voorkomen van andere verliezen dan predatie, maakt het lastig omweidevogels met eenvoudige, landelijke maatregelen weer op het juiste spoorte brengen. Weidevogels prefereren een open landschap met veel sloten. Daarzijn de predatieverliezen ook lager. Het (weer) open maken van het landschapis dus een eerste goede stap. Vroege legsels lopen minder kans te wordenopgegeten dan late legsels. Verliezen vroeg in het seizoen moeten daaromzoveel mogelijk worden vermeden. Effecten van vrijwilligeweidevogelbescherming kunnen nog verder worden verbeterd door alleen legselste beschermen die door agrarische activiteiten worden bedreigd. Kuikens zijnvooral gebaat bij voldoende opgroeigebied waarin ze niet alleen voldoendevoedsel kunnen vinden, maar ook meer mogelijkheden hebben om zich teverschuilen voor predators. Zo bleken gruttokuikens in laat gemaaid graslandveel minder vaak door vogels gepakt te worden dan in vroeg gemaaidepercelen.

Duidelijk is dat in een gebied verschillende maatregelen tegelijkertijdgetroffen moeten worden. Het eindresultaat wordt dan groter dan de som derdelen. Kortom, intensief maatwerk op gebiedsniveau, en op meerdere frontentegelijk.