Afspraken ammoniak en veehouderij en Natura 2000 gebieden

Minister Veerman van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is blij dat het Rijk, het Interprovinciaal Overlegorgaan (IPO) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) afspraken hebben gemaakt over ammoniak en Natura 2000-gebieden. Deze afspraken maken het mogelijk dat meer bedrijven rond de kwetsbare natuurgebieden kunnen uitbreiden. Deze bedrijven zitten nu vaak nog 'op slot'. De afspraken leiden er ook toe dat er minder ammoniak in de gebieden neerslaat. 'Er is een goede balans gevonden tussen natuurbescherming en ontwikkeling van de landbouw', aldus de minister. Op 1 maart 2007 ligt er een toetsingskader waardoor het voor de vergunningverlening op grond van de Natuurbeschermingswet helder wordt wat de mogelijkheden zijn.LTO Nederland ondersteunt de afspraken. De Stichting Natuur en Milieu heeft zich teruggetrokken uit het overleg.

De afspraken zijn een uitwerking van de Vogel- en Habitatrichtlijnen. Voor de kwetsbare natuurgebieden zijn extra beschermende maatregelen nodig, met name tegen ammoniak. De komende drie jaar worden daarom voor deze Natura 2000-gebieden 'beheerplannen' gemaakt. In de tussentijd gelden de afspraken die nu zijn gemaakt en verder worden uitgewerkt in een Toetsingskader.

De afspraken voor de 'interimperiode' komen op het volgende neer:

• Voor elk Natura 2000 gebied wordt op grond van wetenschappelijke maatstaven bepaald hoeveel ammoniak het natuurgebied kan 'hebben' (de kritische depositiewaarde).
• Bedrijven mogen ontwikkelen tot de grens waar schade zou kunnen optreden voor het natuurgebied. Voor bedrijven in de buurt van het natuurgebied is die grens sneller bereikt dan voor bedrijven die verder van het natuurgebied afliggen. Uiteraard is het ook afhankelijk van de kwetsbaarheid van het natuurgebied.
• Bedrijven hebben de mogelijkheid om tot maximaal 5% van de kritische depositiewaarde uit te breiden.
• Melkveehouders kunnen uitbreiden als ze grondgebonden zijn, dat wil zeggen een bepaald aantal koeien of mest per hectare grond.
• De overheden onderzoeken of het mogelijk is om de ammoniakruimte van stoppende boeren rond het natuurgebied beschikbaar te houden in het beheerplan voor landbouw en natuur. Op die manier wordt voorkomen dat er nieuwe 'quotum-handel' ontstaat in ammoniak rond een natuurgebied. Daarbij zou geld gaan naar bedrijfsbeeindigers in plaats van naar bedrijfsontwikkeling.
• Minister Veerman gaat, in lijn met het verzoek van de Tweede Kamer, met de Europese Commissie bespreken welke mogelijkheden er zijn om de vergunningplicht rondom de Natura 2000-gebieden te beperken.
• Op verzoek van de LTO Nederland zal de minister zich inzetten om het subsidiebedrag voor luchtwassers (reinigen stallucht van o.a. ammoniak) te verdubbelen. Er is al 15 miljoen euro subsidie en 10 miljoen euro FES-gelden toegezegd voor luchtwassers.
• De komende drie jaar worden beheerplannen gemaakt voor de Natura 2000-gebieden. Omdat rond de Peel zowel een hoge concentratie ammoniak in de lucht is én het natuurgebied kwetsbaar is, wordt als eerste het beheerplan voor de Peel gemaakt. Dit plan is in september 2007 klaar.

Effecten van de afspraken
Door deze maatregelen verwachten de partijen dat de hoeveelheid ammoniak rond de natuurgebieden daalt. Bedrijven die willen uitbreiden kunnen allerlei maatregelen nemen om de uitstoot te verminderen, bijvoorbeeld door het installeren van luchtwassers. Op die manier kunnen ze uitbreiden zonder dat de hoeveelheid ammoniak in de lucht toeneemt.

Uitstoot van ammoniak
Ongeveer de helft van de uitstoot van stikstof in de vorm van ammoniak, komt uit de landbouw. Een ander deel van de stikstof in de lucht komt uit het buitenland. De hoeveelheid stikstof in de lucht varieert sterk per streek.Uit mest van vee komt ammoniak. In de kwetsbare natuurgebieden leidt dat tot 'vermesting' waardoor sommige plantensoorten verdwijnen. Vandaar dat er maatregelen nodig zijn om in de veehouderij rond de kwetsbare natuurgebieden de uitstoot van ammoniak te verminderen. Er bestaan al algemene ammoniak-maatregelen voor bijvoorbeeld het bouwen van stallen en het uitrijden van mest. In beheerplannen die de komende drie jaar worden gemaakt komen afspraken te staan over het behoud van de kwetsbare natuurgebieden én wat de bedrijven in de omgeving aan ammoniak mogen uitstoten. Om het toch mogelijk te maken om de komende drie jaar rond natuurgebieden rendabele boerenbedrijven te houden waren precieze afspraken nodig over de hoeveelheid ammoniak die veehouderijen de komende tijd mogen produceren.

Hoe nu verder
De afspraken worden verder uitgewerkt. Allereerst worden ze bekeken op de juridische houdbaarheid en worden de mogelijke effecten wetenschappelijk verder onderbouwd, bijvoorbeeld de effecten van de 5% van de kritische depositiewaarde. Ook zullen de afspraken aan de praktijk worden getoetst. Op 1 maart 2007 moet het toetsingskader gereed zijn