Uitwerking van Gelders Streekplan mislukt

De uitwerking van het Streekplan van de provincie Gelderland is mislukt. De provinciale evaluatie ervan is openhartig en onthutsend tegelijk. De provincie wilde meer ruimte geven aan de regio's, maar gemeenten namen deze gelegenheid te baat om voor hun eigen wensen op te komen. In plaats van een integraal regionaal document, is er volgens het rapport sprake van individuele plannen 'met een nietje'.
Het experiment heeft geleid tot veel te ruime zoekzones voor woningbouw en bedrijventerreinen. Met als één van de gevolgen een stenen omsingeling van de Veluwe, waar we nog jaren aan vast zitten.
De GMF pleit voor aanvullende maatregelen, zoals het veiligstellen van de groene wiggen en poorten. Maar eigenlijk geldt hetzelfde als voor een leerling op school: overdoen!

Zeggenschap voor regio's
Volgens het VROM-adagium 'decentraal wat kan, centraal wat moet' zou Gelderland de eerste provincie zijn waar regio's meer zeggenschap krijgen over de inrichting van de ruimte. Om te voorkomen dat gemeenten met individuele plannen het landschap verrommelen, moesten ze in regionaal verband zoekzones aanwijzen voor nieuwe woningbouw en bedrijventerreinen.
Hoe anders is het gelopen. Het rapport 'Een Zoekproces - Evaluatie project zoekzones' geeft een eerlijke en tegelijk onthutsende kijk op wat er allemaal fout is gegaan. Van regionale voorstellen en samenwerkende gemeenten is geen sprake: "Beoogd was een resultaat dat integraal regionaal de bedoelde zoekzones zou aangeven. Dat integrale regionale document is er niet gekomen. In de meeste gevallen was er sprake van verzamelde lokale plannen 'met een nietje'". En: "De indruk bestaat dat gemeenten/regio's in de teksten meer ruimte hebben gelezen dan de provincie erin had geschreven".
Gemeenten hadden vooral oog voor het realiseren van gemaakte plannen. Zelfs plannen die in eerdere instantie door de Provincie waren afgewezen, zoals de Rode Zwermgebieden op de Noordwest-Veluwe, krijgen nu onder het mom van 'Zoekzones landschappelijke versterking' een tweede kans.

Mission impossible
De Provincie steekt in het rapport ook de hand in eigen boezem. Zo wist ze tevoren al dat regio's geen "handen en tanden" hebben, om zich sterk op te stellen tegenover de individuele gemeenten. Eigenlijk was het al een mission impossible. Want het regionale karakter was afhankelijk van de mate waarin bestuurders zich hard durfden te maken voor de regio.
Het ministerie van VROM intussen stond erbij, keek ernaar en is teleurgesteld over het resultaat.
Aanvullende maatregelen nodig
De openhartigheid van het rapport is lovenswaardig, maar intussen zijn de druiven zuur voor het Gelderse landschap. Het nieuwe Gelderse college heeft verrommeling van het landschap uitgeroepen tot speerpunt van beleid. De vraag is welke ruimte het nog heeft om de kwalijke gevolgen van de grote hoeveelheid gemeentelijke claims te voorkomen.
De Gelderse Milieufederatie pleit voor aanvullende maatregelen nemen, zoals het veiligstellen van de groene wiggen en poorten langs de Veluwe. Maar eigenlijk past hier de behandeling waar menig eindexamenkandidaat voor staat: bij tegenvallend resultaat, moet je het gewoon overdoen.