IUCN RODE LIJST 2008: WERELDWIJDE ZOOGDIERENCRISIS

De meest uitgebreide studie die tot op heden over de toestand van zoogdieren is verricht, laat zien dat zoogdieren wereldwijd ernstig bedreigd worden. Volgens de nieuwe IUCN Rode Lijst van Bedreigde Soorten". is er sprake van een heuse uitstervingscrisis; n op de vier zoogdiersoorten wordt nu zeker met uitsterven bedreigd. In totaal staan nu 16.928 plant en diersoorten op de IUCN Rode Lijst.

Tenminste 1,141 van de 5,487 zoogdiersoorten op aarde zijn nu gecategoriseerd als _Bedreigd_. Sinds het jaar 1500 zijn er 76 zoogdiersoorten uitgestorven. De studie stelt ook vast dat soorten die worden geholpen door goede beschermingsmaatregelen zich weer kunnen herstellen. 5% van de soorten op de Rode Lijst vertoont tekenen van herstel.

Het werkelijk aantal bedreigde zoogdiersoorten kan echter veel hoger uitvallen. De wetenschappers zijn er namelijk voor 836 soorten niet in geslaagd voldoende bewijs te verzamelen om een betrouwbaar oordeel te kunnen vellen over de status van de soort. Deze zijn nu gekwalificeerd als _Data Deficint_.

188 zoogdiersoorten werden als _kritiek_ gecategoriseerd, waaronder de Iberische Lynx (Lynx pardinus) waarvan er nog maar naar schatting zo_n 100 (84-134) volwassen exemplaren in leven zijn. De oorzaak voor de ondergang van de Lynx is de verdwijning van zijn primaire prooi, het Europese Konijn (Oryctolagus cuniculus) Het Chinese Pater-Davidshert is nu gecategoriseerd als _Uitgestorven in het Wild_, maar er is een kans dat deze soort weer uitgezet kan worden. Populaties in gevangenschap groeien voldoende om dit mogelijk te maken.

Voor de resterende 29 zoogdiersoorten die nu gecategoriseerd staan als _Kritiek, mogelijk uitgestorven_ is het waarschijnlijk wel te laat. In die groep zit ook de Cubaanse Hutia (Mesocapromys sanfelipensis), een soort knaagdier, dat de laatste 40 jaar niet meer is waargenomen.

450 zoogdiersoorten zijn gecategoriseerd als _Bedreigd_, waaronder de Tasmaanse Duivel (Sarcophilus harrisii), Die stond in de vorige uitgave van de Rode Lijst nog in de categorie _Minst Zorgwekkend_. In de laatste 10 jaar is de in het wild levende populatie met 60% afgenomen.

De belangrijkste oorzaak van de crisis waar de zoogdieren in verkeren is het verlies van natuurlijk habitats. Zeker in het geval van de grote zoogdieren is de jacht ook een belangrijke boosdoener.

Er is niet alleen slecht nieuws. De studie laat zien dat bedreigde soorten ook kunnen herstellen als er gerichte beschermingsmaatregelen worden getroffen. Bijvoorbeeld het Przewalski paard (Equus Ferus) dat kon worden gedecategoriseerd van _Uitgestorven in het Wild_ (Rode Lijst 1996) naar _Kritiek_ (Rode Lijst 2008) door succesvolle herintroducties in Mongolie. Dit succes kan vooral toegeschreven worden aan de Nederlandse Stichting Przewalski Paard die nauw bij deze herintroductie betrokken is geweest. Het gaat ook beter met de Afrikaanse Olifant, hoewel het beeld daarvoor per regio verschilt. Door de algemene groei in populaties, kon de Afrikaanse Olifant nu worden geclassificeerd als _weinig bedreigd_.

Aan de zoogdierstudie werd door meer dan 1800 wetenschappers uit 130 landen bijgedragen
De Rode Lijst, meer dan zoogdieren
Niet alleen zoogdieren staan op de Rode Lijst. In 2008 werden 44,838 soorten gevalueerd (in 2007: 41.415), waarvan in totaal 16.928 werden gecategoriseerd als bedreigd met uitsterven (in 2007: 16.306), een percentage van 38%. 3.624 soorten staan in de hoogste bedreigingscategorie: _Kritiek_, 4.770 soorten zijn _Bedreigd_ en 8.912 soorten zijn _Kwetsbaar_. 1 op de 8 vogels zijn bedreigd. 1 op de vier coniferen zijn bedreigd. 1 op de 2 amfibieen zijn bedreigd. 7 uit 8 zeeschildpadsoorten zijn bedreigd.

De belangrijkste oorzaken van de toename van de uitstervingscrisis zijn verlies aan habitats, jacht, handel in diersoorten (bijvoorbeeld het verhandelen van Tarantula_s als huisdier), wegen, overbevissing en destructieve vismethoden, in kwetsbare gebieden ankerende schepen, klimaatverandering en vervuiling.

Willem Ferwerda, algemeen directeur IUCN NL: _Nederland speelt een belangrijke rol in veel van de sectoren die aan de soortencrisis bijdragen. We zijn n van de grootste mondiale visimporteurs en zijn in Europa het centrum van de handel in (bedreigde) dieren en planten. We zijn daarnaast n van de belangrijkste handelspartners van landen als Brazili en Indonesi voor grondstoffen, waarvan de productie enorm bijdraagt aan habitatverlies. De overheid is hiervan doordrongen, maar onderneemt veel te weinig om onze bijdrage aan het verlies van biodiversiteit te verminderen. Het bedrijfsleven moet ook het gezond houden van ecosystemen gaan prioriteren.